«Ցածր քաշով նորածինների խնամքի բարելավում» թեմայով միջազգային եռօրյա համաժողով. 90-ականներից ի վեր մեր երկում նորածնային մահացության ցուցանիշը նվազել է 50 տոկոսով

Հուլիսի 6-ին մեկնարկվեց միջազգային եռօրյա համաժողով՝ «Ցածր քաշով նորածինների խնամքի բարելավում» թեմայով: Միջոցառումը կազմակերպել էր Նեոնատալ բժշկության հայկական ասոցիացիան՝ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության կողմից ֆինանսավորվող «Հայաստանում նեոնատալ ծառայությունների որակի բարելավման ծրագրի» շրջանակներում: Միջոցառումը նպատակ ուներ ներկայացնել եւ քննարկել անհաս եւ ցածր քաշով նորածինների խնամքի եւ բուժման նոր մոտեցումները, ինչպես նաեւ հայաստանյան եւ միջազգային փորձը:

Համաժողովին բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՀ ԱՆ տեղակալ Սերգեյ Խաչատրյանը եւ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Դեբորա Գրիզերը:

Ցածր քաշով նորածինների խնամքի բարելավման իրենց փորձը ներկայացրին Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության փորձագետները՝ հրավիրված Իտալիայից եւ Ուզբեկստանից: Անդրադարձ կատարվեց Նեոնատալ բժշկության հայկական ասոցիացիայի վերջին նվաճումներին՝ Հայաստանում նեոնատալ ծառայությունների որակի բարելավման ծրագրի համատեքստում, ինչպես նաեւ ներկայացվեցին նեոնատալ առողջության խնդիրները Հայաստանում եւ աշխարհում:

Սերգեյ Խաչատրյանն իր խոսքի նախաբանում մասնավորապես նշեց. «Մեզ համար այս համաժողովն ունի շատ կարևոր նշանակություն փորձի փոխանակման և մասնագիտական դերի բարձրացման տեսանկյունից: Ամբողջ աշխարհում նորածնային մահացությունը նվազման միտում ունի: Հայաստանում նույնպես նկատելի է դրական փոփոխություն: 90-ականներից ի վեր մեր երկրում նորածնային մահացության ցուցանիշը նվազել է 50 տոկոսով, որը կապված է ոլորտի առաջընթացի հետ»:

Նախարարի տեղակալը ոլորտի առաջընթացի հաջողությունները կապում է մի շարք հանգամանքների հետ, մասնավորապես ՀԿ-ների և բժշկական հաստատությունների հետ համատեղ իրականացրած մի շարք ծրագրերի հետ: «Ցածր քաշով ծնված երեխաների կյանքի համար պայքարելու համար կարևոր են մասնագիտական գիտելքիները և բժշկական ժամանակակից մոտոցումները, նորագույն տեխնոլոգիաներով հագեցած բուժհաստատությունները և անհրաժեշտ դեղերը: Շատ կարևոր է նաև բժշկական կենտրոնների համագործակցությունը: Թվարկածիցս յուրաքանչյուրը կարևոր նշանակություն ունի և առանց փոխկապակցված զարգացման դժվար թե կարողանանք արդյունք ապահովել: Հասկանալի է, որ նորածնային ցածր ցուցանիշներ ապահովելու համար ավելի մեծ ներդրումներ են հարկավոր: Ցավոք, մեր երկրի տնտեսական իրավիճակը թույլ չի տալիս հավելյալ ներդրումներ իրականացնել և հենց այստեղ է, որ հայտնվում են մեր գործընկերները, միջազգային կազմակերպությունները` համատեղ ծրագրերի իրականացման համար, իսկ նման աշխատանքներն, իսկապես, մեծ արդյունքներ են ապահովում պրակտիկայի ոլորտում, կրթական ծրագրերի շրջանակում, փորձի փոխանակման շրջանակում»,- ընդգծեց Սերգեյ Խաչատրյանը:

ՀՀ ԱՆ տեղակալն իր ամփոփիչ խոսքն ավարտեց շնորհակալական խոսքով. «Թույլ տվեք շնորհակալություն հայտնել ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալությանը՝ հույս հայտնելով, որ այս համագործակցությունը կլինի շարունակական»:

«Ցածր քաշով նորածինների խնամքի բարելավում» թեմայով միջազգային եռօրյա համաժողովին հնարավորություն ունեցանք զրուցելու Նեոնատալ բժշկության հայկական ասոցիացիայի նախագահ Հրանտ Կալենտերյանի հետ: Մեր զրուցակիցը մանրամասնություններ է ներկայացնում իր ղեկավարած ասոցիացիայի ձեռքբերումների և առաջընթացի մասին:

–   Պարոն Կալենտերյան, ներկայացրեք, խնդրեմ, Նեոնատալ բժշկության հայկական ասոցիացիայի գործունեության և նվաճումների ճանապարհը:

–   Մեր ասոցիացիան ստեղծվել է 2003-ին, որի նպատակն էր բարելավել Հայաստանում ոլորտի ծառայությունների մակարդակը, բարձրացնել նեոնատոլոգների մասնագիտական վարկանիշը, ստեղծել միջազգային չափանիշներին համապատասխան ծառայություն:

Տարիների ընթացքում կարծես թե գնահատվել է մեր թիմի աշխատանքը, որի արդյունքն է այն, որ այսօր անդամների թիվը 112-ից ավելի է: Համագործակցում ենք մի շարք միջազգային կազմակերպությունների հետ: Երբեք չենք մասնակցել գրանտային ծրագրերի: Մեր վերջին կարևորագույն նվաճումներից է ԱՄՆ-ի Միջազգային զարգացման կողմից ստացած դրամաշնորհի շնորհիվ իրկականացրած աշխատանքները: Այս աշխատանքների շնորհիվ մասնակցել են բոլոր 63 ծննդօգնություն ցուցաբերող բժշկական կենտրոնները, որոնց մասնագետները մասնակցել են տարբեր դասընթացների ու փորձի փոխանակման ծրագրերի: Շուրջ 700 նեոնատոլոգ և հարակից ոլորտի այլ բժիշկներ մասնակցել է տարբեր դասախոսությունների: Մեր ասոցիացիայի նկատմամբ հետաքրքրությունը շատ մեծ է մարզերում՝ մանկաբարձ-գինեկոլոգների և անեսթեզիոլոգների շրջանում: Կարևորագույն ձեռքբերումներից է վերջին տարիներին նորածնային մահացությունների քանակի նվազեցումը: Մենք ո՛չ միայն իրականցնում ենք մասնագիտական վերապատրաստման և գիտելիքների փոխանակման ծրագրեր, այլ մեր կողմից պարբերաբար կատարվում են մարզային այցելություններ, որպեսզի հստակեցվի պրակտիկայում ինչպիսի բացեր կան, որոնք անհրաժեշտ են լրացնել: Իսկ բժշկությունը պրակտիկա է:

–   Հետագա անելիքների հետ կապված ի՞նչ կավելացնեք:

–   Դեռ երկար կշարունակվեն մարզային այցելություները: Մշակվում է ուղեցույցների երկրորդ փաթեթը ավելի մեծ ու ընդգրկուն ծավալով:

Մեր ասոցիացիայի կողմից մշակվում է նեոնատոլոգների վարկանշի և մասնագիտական որակական հատկանիշների բարձրացման համար նոր նախագծեր: Բուժքույրական կոդեքսը նորույթ է այս ոլորտում և մշակվում է համապատասխան ծրագիր: Հուսով ենք, որ ասոցիացիայի ստեղծած կապերն ու հնարավորությունները դեռ երկար կաշխատեն հօգուտ ոլորտի առաջընթացի:

–   Անհաս և ցածր քաշով ծնված երեխաների բուժման նորագույն մոտեցումների մասին Ձեր խոսքը:

–   Ժամանակակից մոտեցումները շատ մատչելի են և կիրառելի: Մեզ մոտ այն հասանելի է և արդյունավետ: Նման կոնֆերանսները նպաստում են ոլորտի ամրապնդմանն ու զարգացմանը:

Նեոնատալ առողջության խնդիրների շուրջ զրուցել ենք Մոր և մանկան առողջության պահպանման ԳՀԿ նորածնային բաժնի վարիչ, ՀՀ գլխավոր նեոնատոլոգ Պավել Մազմանյանի հետ:

–   Պարոն Մազմանյան նեոնատալ առողջության խնդիրները Հայաստանում և, առհասարակ, աշխարհում ի՞նչ մակարդակի վրա են

–   Խնդիրները բազմաթիվ են: Նեոնատալ առողջության հիմնական խնդիրը նորմայից ցածր քաշով ծնված երեխաներն են: Նման պարագայում պահանջում է մասնագիտական հատուկ ուշադրություն ու խնամք: Կոնֆերանսը նվիրված է ժամանակակից կյանքում նեոնատալ առողջության խնդիրներ ունեցող երեխաների բուժմանն ու արդի բժշկական միջամտություններին:

–   Հայաստանում ինչիպիսի՞ ցուցանիշներ կան ցածր քաշով ծնված նորածինների շրջանում:

–   Առհասարակ, ցածր քաշով ծնված երեխաներն իրենց խնդրիրներով աշխարհի տարբեր երկրներում շատ քիչ են տարբերվում:

Հայաստանում այս ցուցանիշը կազմում է 8,5%, Ֆրանսիայում` 5%, իսկ ԱՄՆ-ում` 11%: Ցածր քաշով ծնված երեխաներին առանձնացնում են որպես ցածր քաշով և ծայրահեղ ցածր քաշով ծնվածներ, ովքեր ունեն տարբեր խնդիրներ: Նման երեխաների համար պահանջվում է լրացուցիչ խնամք ու ռեսուրս:

–   Այս կոնֆերանսի կարևորությունը:

–   Կոնֆերանսի նպատակն է նոր գիտելիքների փոխանակում, բժշկական ժամանակակից տեխնոլոգիաների բուժման առավելությունների քննարկում, ինչպես բարելավել ցածր քաշով ծնված երեխաների բուժման արդյունավետությունն ու ճիշտ կազմակերպել բժշկական միջամտությունները:

 
–   Ոլորտում իրականացրած հետազոտությունների արդյունքների մասին ի՞նչ կավելացնեք:

–   Տեղեկացնեմ, որ հետազոտության նորագույն տեխնոլոգիաները զարգացած են նաև Հայաստանում: Քթային բարձր հոսքով սոցիալական հետազոտությունը, որն աշխարհի համար նորություն է, իրականացվել է առաջին անգամ մեզ մոտ: Հետազոտման արդյունքները գոհացնող են և արդեն նկատելի են դրական արդյունքները: Նվազել է ագրեսիվ շնչառական խնդիր ունեցող երեխաների քանակը: Գաղտնիք չէ, որ արհեստական շնչառության տակ գտնվող երեխաների համար այդ սարքերը վնասակար են, քանի որ արհեստական շնչառությունը վնասում է անհաս նորածնի թոքերը: Կարող եմ ասել, որ այս հետազոտության շնորհիվ մեր երկրում գրեթե 35-40 %-ով նվազել է արհեստական շնչառական թերապիայի կիրառումը:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ