Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Հանրահռչակ բժիշկերի կյանքից

«Բացահայտումներ, որոնք փոխեցին աշխարհը»` շարքից. Վիլյամ Հարվեյ (1578-1657). արյան շրջանառություն. Սալուտեմ ամսագիր №2

«Բացահայտումներ, որոնք փոխեցին աշխարհը»` շարքից. Վիլյամ Հարվեյ (1578-1657). արյան շրջանառություն. Սալուտեմ ամսագիր №2

Բժշկության ոլորտում կարևորագույն բացահայտումները վերափոխեցին աշխարհը, փոխեցին պատմության ընթացքը՝ փրկելով անհամար մարդկային կյանքեր։ Դրանց շնորհիվ մարդկային գիտակցությունը հասավ նոր սահմանների և պատրաստ է էլ ավելի խիզախ բացահայտումների։


Մարդու սիրտը բռունցքի չափ մկան է։ Այն կծկվում է օրը ավելի քան հարյուր հազար անգամ, յոթանասուն տարվա ընթացքում՝ ավելի քան երկու միլիարդ սրտխփոց։ Սիրտը րոպեում մղում է 23 լ. արյուն, որը մարմնով հոսում է՝ անցնելով երակների և զարկերակների բարդ համակարգի միջով։ Եթե մարդկային մարմնի բոլոր արյունատար անոթները դնենք մեկ գծի վրա, ապա կստացվի 96 հազար կիլոմետր, ինչն ավելի քան 2ւ անգամ մեծ է Երկրի շրջագծից։


Մինչև 17-րդ դարի սկիզբը արյան շրջանառությունը սխալ էին պատկերացնում։ Գերակշռում էր այն տեսությունը, որի համաձայն արյունը սրտի մեջ լցվում էր մարմնի փափուկ հյուսվածքների անցքերով։ Այս տեսության համակիրների մեջ էր նաև անգլիացի բժիշկ Վիլյամ Հարվեյը (William Harvey)։ Սրտի աշխատանքը գերում էր նրան, սակայն որքան շատ էր ուսումնասիրում կենդանիների սրտի աշխատանքը, այնքան ավելի էր հասկանում, որ արյան շրջանառության ընդունված տեսությունը սխալ է։


Նա գրում է. «…Ես մտածեցի՝ արդյոք արյունը չի՞ կարող շարժվել շրջանով։ ...Հետագայում պարզեցի, որ այդպես էլ կա…»։ Դիահերձումներ կատարելիս Հարվեյը բացահայտեց, որ սիրտն ունի փականներ, որոնք թույլ են տալիս, որ արյունը միայն մեկ ուղղությամբ հոսի։ Փականների մի տեսակը բաց էր թողնում արյունը, մյուս տեսակը՝ ներս թողնում։ Եվ դա մեծ բացահայտում էր։


Հարվեյը հասկացավ, որ սիրտն արյունը մղում է զարկերակներ, որից հետո այն անցնում է երակներով և, փակելով շրջանը, վերադառնում է սիրտ` շրջապտույտը նորից սկսելու համար։ Այսօր դա բացահայտ ճշմարտություն է թվում, սակայն 17-րդ դարի համար Վիլյամ Հարվեյի հայտնագործությունը իսկական հեղաշրջում էր։ Այն ջախջախիչ հարված էր՝ ուղղված բժշկական պատկերացումներին։ Իր տրակտատի վերջում Հարվեյը գրում է. «Մտածելով այն անթիվ հետևանքների մասին, որոնք այս բացահայտումը կթողնի բժշկության ոլորտում՝ ես տեսնում եմ գրեթե անսահման հնարավորություններ»։


Հարվեյի բացահայտումը լրջորեն զարգացրեց անատոմիան և վիրաբուժությունը, իսկ շատերի կյանքը պարզապես փրկեց։ Ամբողջ աշխարհում վիրահատարաններում կիրառվում են վիրաբուժական սեղմակներ, որոնք արգելափակում են արյան հոսքը և պացիենտի արյան շրջանառության համակարգը պահում անձեռնմխելի։ Եվ դրանցից յուրաքանչյուրը հիշեցում է Վիլյամ Հարվեյի մեծ բացահայտման մասին։


Ըստ «Դիսքավրի» հեռուստաալիքի նյութերի
«Discovery Channel»

 

«ՍԱԼՈՒՏԵՄ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր
Պետական գրանցման համար․ 211․200․00969
[email protected]
+(374) 91 64 10 15
+(374) 98 79 15 15

Սկզբնաղբյուր. «Սալուտեմ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր, N2
med-practic.com կայքի ադմինիստրացիան տեղեկատվության բովանդակության համար

պատասխանատվություն չի կրում
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Մարտի 24-ին, 1882 թ. ծնվել է Ռոբերտ Կոխը
Մարտի 24-ին, 1882 թ. ծնվել է  Ռոբերտ Կոխը

1882 թ. մարտի 24-ին Ռոբերտ Կոխը Բեռլինի ֆիզիոլոգիական հանրության երեկոյան նիստի ժամանակ հանդես եկավ սենսացիոն հայտարարությամբ. իրեն հաջողվեց բացահայտել պալարախտ հարուցող բակտերիան: Այս հիվանդությունն այն ժամանակ...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Մարտի 14-ին ծնվել է գերմանացի բժիշկ, իմունոլոգ, բակտերիոլոգ, քիմիկոս, քիմիաթերապիայի հիմնադիր, նոբելյան մրցանակակիր Պաուլ Էրլիխը
Մարտի 14-ին ծնվել է գերմանացի բժիշկ, իմունոլոգ, բակտերիոլոգ, քիմիկոս, քիմիաթերապիայի հիմնադիր, նոբելյան մրցանակակիր Պաուլ Էրլիխը

Պաուլ Էրլիխը ծնվել է 1854 թ. մարտի 14-ին Շտերլեն (այժմ Լեհաստան) քաղաքում, հրեական ապահովված ընտանիքում: Պաուլի հետաքրքրությունների վրա արդեն մանկության տարիներին ազդել է նրա պապը, ով...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Մարտի 8-ին ծնվել է ռուս հոգեբույժ Պյոտր Գաննուշկինը
Մարտի 8-ին ծնվել է ռուս հոգեբույժ Պյոտր Գաննուշկինը

Պյոտր Բորիսովիչ Գաննուշկինը ծնվել է 1875 թ. մարտի 8-ին (փետրվարի 24) Ռյազանի նահանգում, գյուղական բժշկի բազմազավակ ընտանիքում...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Մարտի 7-ին ծնվել է ամերիկացի բժիշկ, քիրոպրակտիկ բժշկության ժամանակակից մեթոդիկայի հիմնադիր Դանիել Դեվիդ Պալմերը
Մարտի 7-ին ծնվել է ամերիկացի բժիշկ, քիրոպրակտիկ բժշկության ժամանակակից մեթոդիկայի հիմնադիր Դանիել Դեվիդ Պալմերը

Դանիել Դեվիդ Պալմերը ծնվել է 1845 թ. մարտի 7-ին Տորոնտոյի արվարձանում (Կանադա): Նա դեռ 12 տարեկան էր, երբ ընտանիքը ԱՄՆ տեղափոխվեց:

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Փետրվարի 9-ին ծնվել է ֆրանսիացի կենսաքիմիկ և մանրէաբան, Նոբելյան մրցանակակիր Ժակ Լյուսեն Մոնոն
Փետրվարի 9-ին ծնվել է ֆրանսիացի կենսաքիմիկ և մանրէաբան, Նոբելյան մրցանակակիր Ժակ Լյուսեն Մոնոն

Ժակ Լյուսեն Մոնոն ծնվել է  1910 թ. փետրվարի 9-ին Փարիզում, ֆրանսիացի նկարչի և ամերիկուհու ընտանիքում: 1917 թ. ընտանիքը տեղափոխվել է  Հարավային Ֆրանսիա, որտեղ և անց է կացրել իր մանկությունը...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Փետրվարի 7-ին ծնվել է ավստրիացի հոգեբույժ և հոգեբան, անհատական հոգեբանության համակարգի հիմնադիր Ալֆրեդ Ադլերը
Փետրվարի 7-ին ծնվել է ավստրիացի հոգեբույժ և հոգեբան, անհատական հոգեբանության համակարգի հիմնադիր Ալֆրեդ Ադլերը

Ալֆրեդ Ադլերը ծնվել է 1870 թ. փետրվարի 7-ին Վիեննայում: Մանուկ հասակում նա մի քանի անգամ մահվան շեմին է եղել: Երբ Ալֆրեդը երեք տարեկան էր, նրա փոքր եղբայրն անկողնում մահացավ, որտեղ նրանք քնում էին միասին...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Փետրվարի 1-ին ծնվել է ռուս բժիշկ-հոգեբույժ, ակադեմիկոս, ռեֆլեքսաբանության և պաթոփսիխոլոգիայի հիմնադիր Վլադիմիր Բեխտերևը
Փետրվարի 1-ին ծնվել է ռուս բժիշկ-հոգեբույժ, ակադեմիկոս, ռեֆլեքսաբանության և պաթոփսիխոլոգիայի հիմնադիր Վլադիմիր Բեխտերևը

Վլադիմիր Միխաիլի Բեխտերևը ծնվել է 1857 թ. փետրվարի 1-ին (հունվարի 20-ին): Նրա հայրը եղել է կրտսեր պետական ծառայող, Բեխտերևների հին տոհմի ներկայացուցիչ...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
1859 թ. հունվարի 9-ին ծնվել է ռուս հայտնի բժիշկ-հոգեբույժ Պյոտր Պետրովիչ Կաշենկոն
1859 թ. հունվարի 9-ին ծնվել է ռուս հայտնի բժիշկ-հոգեբույժ Պյոտր Պետրովիչ Կաշենկոն

Պյոտր Պետրովիչ Կաշենկոն ծնվել է 1859 թ. հունվարի 9-ին (1858 թ. դեկտեմբերի 28) Եյսկ քաղաքում (այժմ՝ Կրասնոդարի երկրամաս): Նրա հայրը եղել է ռազմական բժիշկ...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Դեկտեմբերի 27-ին ծնվել է ֆրանսիացի մանրէաբան և քիմիկոս Լուի Պաստերը
Դեկտեմբերի 27-ին ծնվել է ֆրանսիացի մանրէաբան և քիմիկոս Լուի Պաստերը

Լուի Պաստերը՝ ժամանակակից մանրէաբանության և իմունոլոգիայի հիմնադիրը, ծնվել է 1822 թ. դեկտեմբերի 27-ին ֆրանսիական Դոլ գյուղում: Նա քոլեջում հաջողությամբ ավարտեց իր ուսումն ու ընդունվեց Բարձրագույն դպրոց...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Դեկտեմբերի 25 ծնվել է Ժյուլեն Օֆրե դե Լամետրին
Դեկտեմբերի 25 ծնվել է Ժյուլեն Օֆրե դե Լամետրին

Ժյուլեն Օֆրե դե Լամետրին ծնվել է 1709 թ. դեկտեմբերի 25-ին Սեն-Մալոյում: Փարիզում ուսումնասիրել է աստվածաբանություն: Շատերին թվում էր, որ ճակատագիրը Լամետրիի համար նախատեսել էր, որ նա դառնալու...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս ռազմական բժիշկ, ռուսական համաճարակաբանության հիմնադիր Դանիել Սամոյլովիչը
Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս ռազմական բժիշկ, ռուսական համաճարակաբանության հիմնադիր Դանիել Սամոյլովիչը

Դանիել Սամոյլովիչ ծնվել է 1744 թ. դեկտեմբերի 22-ին Յանովկա գյուղում, քահանայի ընտանիքում: Մեծ բժշկի ազգանունը ծնվելու ժամանակ եղել է Սուշկովսկի, սակայն Կիևի հոգևոր ակադեմիա ընդունվելիս ազգանունը փոխելու...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Նոյեմբերի 15-ին ծնվել է մանկական հոգեբան, պրոֆեսոր, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ավգուստ Կրոգը
Նոյեմբերի 15-ին  ծնվել է մանկական հոգեբան, պրոֆեսոր, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ավգուստ Կրոգը

Ավգուստ Կրոգը ծնվել է  1874թ. նոյեմբերի 15-ին Գրենայում (Դանիա): Դեռ մանկուց նա հետաքրքություն էր ցուցաբերում գիտության նկատմամբ, շատ ժամանակ էր անց կացնում դրսում՝ հետևելով միջատներին...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Հոկտեմբերի 24-ին (1493 թ.) ծնվել է Պարացելսը
Հոկտեմբերի 24-ին (1493 թ.) ծնվել է Պարացելսը

1493 թ. հոկտեմբերի 24-ին բժշկի ընտանիքում ծնվել է Պարացելսը (Ֆիլիպ Աուրեոլ Թեոֆրաստ Բոմբաստ ֆոն Գոգենհեյմ): Գոգենհեյմերի ընտանիքը սերում էրհին ազնվական տոհմից: Բայց,ավելի ուշ,գիտնականը կնախընտրի իրեն Պարացելս կոչել, որը լատիներեն նշանակում...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Հոկտեմբերի 16-ին ծնվել է Ուիլիամ Մորտոն. մոռացված հերոսի ստվերը
Հոկտեմբերի 16-ին ծնվել է Ուիլիամ Մորտոն. մոռացված հերոսի ստվերը

Անեսթեզիան նյարդերի զգայունության կրուստն է: Արհեստական անեսթեզիան կիրառվում է վիրահատությունների ժամանակ անզգայացման նպատակով...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
1829 թ. օգոստոսի 13-ին ծնվել է ռուս ֆիզիոլոգ, ֆիզիոլոգիայի դպրոցի հիմնադիր Իվան Սեչենովը
1829 թ. օգոստոսի 13-ին ծնվել է ռուս ֆիզիոլոգ, ֆիզիոլոգիայի դպրոցի հիմնադիր Իվան Սեչենովը

Իվան Միխայիլի Սեչենովը ծնվել է 1829թ. օգոստոսի 13-ին այժմյան  Նիժնի Նովգորոդ շրջանի Սեչենովո գյուղում: 1848 թ. ավարտել է Պետերբուրգի Գլխավոր ճարտարագիտական դպրոցը և 1856 թ. Մոսկովյան համալսարանի...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ