Մանկական հիվանդություններ
Նախադպրոցական տարիքի երեխաների էսենցիալ մակրոտարրերով ապահովվածության ուսումնասիրությունը
Բանալի բառեր. նախադպրոցական տարիք, երեխաներ, մազեր, մանկապարտեզ, կալցիում, նատրիում, կալիում, մագնեզիում, ֆոսֆոր
Հայտնի է, որ օրգանիզմի քիմիական կազմի կայունությունը ամենակարևոր և պարտադիր պայմաններից մեկն է հատկապես մանկական օրգանիզմի նորմալ կենսագործունեության համար:
Հետևաբար քիմիական տարրերի պարունակության շեղումները կապված տարբեր գործոնների հետ (էկոլոգիական, կլիմայաաշխարհագրական, տարբեր հիվանդություններ) բերում են առողջական վիճակի բազմաբնույթ խանգարումների: Այդ իսկ պատճառով մակրո և միկրոէլեմենտային փոխանակությունում շեղումների հայտնաբերումը և գնահատումը, ինչպես նաև դրանց շտկումը, համարվում է ժամանակակից բժշկության հեռանկարային ուղղություննե-րից մեկը, ինչը թույլ կտա լուծել մի շարք տեսական և գործնական խնդիրներ:
Վերջին տարիներին էկոլոգիական, հիգիենիկ և կլինիկական հետազոտությունների ժամանակ օրգանիզմի էլեմենտային կազմի գնահատման համար կենսամիջավայրերից հաճախ օգտագործում են մազերը, որոնք հանդիսանում են հանքային փոխանակության ինտեգրալ ցուցանիշ:
Աշխատանքի նպատակն է ուսումնասիրել և գնահատել աճի ու զարգացման գործընթացներին մասնակցող 5 մակրոտարրերի պարունակությունը նախադպրոցական տարիքի երեխաների մազերում:
Նյութը և մեթոդները
Հետազոտության նյութ են հանդիսացել մազերը, որոնց նմուշները վերցվել են գործնականորեն առողջ երեխաների գլխի ծոծրակային հատվածից` մազարմատին մոտ: Հետազոտության մեջ ընդգրկվել են 4-5 տարեկան շուրջ 100 երեխա (47 տղա և 53 աղջիկ) Երևան քաղաքի տարբեր վարչական շրջանների (7) և Արզական գյուղի (1) պատահականորեն ընտրված 8 մանկապարտեզներից:
Նմուշի պատրաստումը կատարվել է ստանդարտ եղանակով` համաձայն 4.1.1482-03 և 4.1.1483-03 մեթոդական ցուցումների [1]:
Հետազոտվող նմուշների անալիտիկ հետազոտությունը կատարվել է մասս-սպեկտրոմետրիայի մեթոդով` ինդուկտիվ կապված արգոնային պլազմայով` Elan 9000 (ԱՄՆ) սարքի օգնությամբ:
Ստացված տվյալների վիճակագրական վերլուծությունը կատարվել է ընդունված մեթոդներով` Microsoft Excel-2003 համակարգչային ծրագրի օգնությամբ: Հավաստիությունը գնահատվել է ըստ Ստյուդենտի t չափանիշի:
Արդյունքների քննարկում և վերլուծություն
Մակրոտարրերի միջին խտությունները հետազոտված երեխաների մազերում ըստ մանկապարտեզների ներկայացված է աղյուսակում 1-ում:
Նատրիումի պարունակությունը միջինում կազմել է 122,4±13,55 մկգ/գ (ֆիզիոլոգիական նորման` 75-262 մկգ/գ [2]):
Առանձին մանկապարտեզներում կան տարբերություններ, հատկապես Կենտրոնի և Հրաշք պալատի երեխաների մազերում այն մոտ երկու անգամ ավել է, սակայն ոչ հավաստի: Նատրիումի նորմայից ցածր (<75մկգ/գ) խտություններ գրանցվել են Շենգավիթի թիվ 298 և Մալաթիա-Սեբաստիայի Հեքիաթ մանկապարտեզի հետազոտված երեխաների 66,7%-ի, Աջափնյակի թիվ 108-ում` 57%-ի, Հրաշք պալատում` 50%-ի, Նոր-Նորքի թիվ 20-ում և Արզականում` 44%-ի, իսկ Կենտրոնի թիվ 200 և Քանաքեռ-Զեյթունի թիվ 10 մանկա-պարտեզներում` 38%-ի մազերում:
Կալիումի միջին խտությունը կազմել է 71,69±7,5 մկգ/գ (ֆիզիոլոգիական նորման` 53-663 մկգ/գ): Նոր-Նորքի թիվ 20, Շենգավիթի թիվ 298, Աջափնյակի թիվ 108, Քանաքեռ-Զեյթունի թիվ 10, Մալաթիա-Սեբաստիայի Հեքիաթ մանկապարտեզների երեխաների մազերում կալիումի միջին պարունակությունը ցածր է եղել 53 մկգ/գ-ից, իսկ Կենտրոնի թիվ 200 և Հրաշք պալատի սաների մոտ դրա քանակները հավաստիորեն բարձր են մյուսներից: Կալիումի նոր-մայից ցածր քանակներ են ունեցել Հեքիաթի, Աջափնյակի թիվ 108, Քանաքեռ-Զեյթունի թիվ 10 մանկապարտեզի սաների 70%-ից ավելին, Նոր-Նորքի թիվ 20` 62,5%-ը, Արզականի և Շենգավիթի թիվ 298-ի 44%-ը , իսկ Կենտրոնի` 25%-ը:
Մանկական տարիքի համար խիստ անհրաժեշտ մակրոտարրերից կալցիումի միջին մակարդակը կազմել է 439,5±23,4 մկգ/գ (նորմայում` 254-611 մկգ/գ), ըստ առանձին մանկապարտեզների նույնպես նորմայի սահմաններում է: Ակնհայտ է Աջափնյակի թիվ 108 մանկապարտեզում մնացածների համեմատ կալցիումի հավաստի ցածր մակարդակը: Կալցիումի նորմայի ստորին սահմանից պակաս քանակներ ավելի քիչ թվով երեխաներ են ունեցել քան Na-ի և K-ի դեպքում, մասնավորապես, Աջափնյակի թիվ 108-ում 25% հետազոտ-վածներ և երկու անգամ ավելի պակաս մնացած մանկապարտեզներում, իսկ Հրաշք պալատում և Կենտրոնում այդպիսիք չկան:
Մագնեզիումի միջին մակարդակը նույնպես նորմայի սահմաններում է` 30,5±2,3 մկգ/գ (նորման` 18-56 մկգ/գ), իսկ Արզականում այն հավաստի բարձր է եղել մյուսներից, նույնիսկ գերազանցել է նորմայի վերին սահմանը 17 մկգ-ով: Նորմայից ցածր մակարդակ է գրանցվել Հրաշք պալատի, Քանաքեռ-Զեյթունի, թիվ 108 մանկապարտեզների 22-25%-ի, մյուսներում` մոտ երկու անգամ քիչ թվով հետազոտվածների մոտ:
Ֆոսֆորի միջին պարունակությունը կազմվել է 201,9±10,13 մկգ/գ (նորման` 118-156 մկգ/գ): Ինչպես երևում է աղյուսակից Կենտրոնի, Հրաշք պալատի և Արզականի երեխաների մազերում ֆոսֆորի միջին խտությունը հավաստի բարձր է մնացածների համեմատ:
Այս էլեմենտի անբավարար պարունակությամբ աչքի են ընկել Քանաքեռ-Զեյթունի, Շենգավիթի և Աջափնյակի սաների 22-25%-ը, Արզականում հետազոտվածների ընդամենը 10% -ը, իսկ մնացածներում չի դիտվել:
Աղյուսակ 1 Նախադպրոցական տարիքի երեխաների մազերում էսենցիալ մակրոտարրերի պարունակությունը ըստ մանկապարտեզների, մկգ/գ
Մակրոտարրեր Մանկա- պարտեզ |
Na
M±m (Min - Max) |
K
M±m (Min-Max) |
Ca
M±m (Min - Max) |
Mg
M±m (Min - Max) |
P
M±m (Min-Max) |
Կենտրոն թիվ 200 |
158,94±47,09 (15,23 - 352) |
157,82±63,48** (31,45-497,19) |
557,28±59,12 (305,77-742,82) |
33,08±5,34 (12,15-55,19) |
264,65±18,58** (174,52-354,65) |
Աջափնյակ թիվ 108 |
70,57±19,17 (7,34-126,63) |
41,14±12,05 (5,49-99,29) |
290,29±16,56*** (214,95 - 344,24) |
32,96±9,28 (11,42-80,9) |
160,31±16,25 (76,58-219,78) |
Մալաթիա-Սեբաստիա Հեքիաթ |
96,97±36,42 (46,35 - 315,89) |
35,82±9,73 (30,71-79,85) |
497,06±7,7 (499,17-865,47) |
33,09±6,215 (32,05-56,35) |
160,71±16,98 (134,48-228,42) |
Նոր-Նորք VI զանգված թիվ 20 |
131,43±35,91 (18,62-280,95) |
48,31±10,35 (21,27-91,91) |
360,9±0,05 (113,53-547,86) |
24,02±2,71 (15,67-36,04) |
191,29±9,45 (152,98-223,65) |
Շենգավիթ թիվ 298 |
76,86±17,83 (8,66-157,78) |
46,47±5,32 (25,8-69,97) |
348,09±40,47 (162,06-496,45) |
22,55±3,24 (7,08-34,57) |
177,22±17,55 (79,47-225,37) |
Քանաքեռ-Զեյթուն թիվ 10 |
87,84±19,15 (14,26-155,15) |
40,82±4,83 (18,72-55,08) |
398,0±70,39 (150,95-698,15) |
19,423±2,95 (9,28-34,88) |
146,05±25,82 (18,97-205,3) |
Նոր-Նորք I զանգված Հրաշք պալատ |
166,2±58,61 (3,75-437,04) |
111,56±22,8** (51,26-229,6)
|
551,13± 60,49 (281,42-786,54)
|
22,21±3,98 (7,32-41,26)
|
277,34±36,55** (119,62-386,63) |
Արզական |
91,83±22,8 (9,63-215,34) |
103,38±28,3 (24,57-234,5) |
590,08±126,81 (226,99 - 1251,24) |
73,19±17,14* (11,97 - 178,55) |
260,69±37,03** (86,51 -424,58) |
*- հավաստի բարձր է մյուսներից
**- հավաստի բարձր են թիվ 108, Հեքիաթ, թիվ 20, թիվ 298, թիվ 10 մանկապարտեզներից
***-հավաստի ցածր է Հրաշք պալատից, թիվ 200, Արզականի մանկապարտեզներից
Չնայած ոչ հավաստի տարբերությանը տարիքային երկու խմբերում (աղյ. 2), այնուա-մենայնիվ նկատվել է հետազոտված էլեմենտների ավելի բարձր քանակներ տարիքի ավե-լացմանը զուգընթաց, որոնցից նատրիումը նույնիսկ հավաստի բարձր է 5 տարեկանների մազերում: Na/K հարաբերությունը 4 տարեկանների մոտ կազմել է 1,4, իսկ 5 տարեկանների մոտ` 1,9 (նորմայում` 0,5-10,0), Ca/Mg հարաբերությունը 4 տարեկանների մոտ կազմել է 17, իսկ 5-ի մոտ` 14 (նորմայում` 4,0-30,0), Ca/P` 2,2 և 2,3 համապատասխանաբար (նորմայում` 1,0-12,0):
Աղյուսակ 2 Էսենցիալ մակրոտարրերի պարունակությունը նախադպրոցական տարիքի երեխաների մազերում ըստ տարիքի և սեռի, մկգ/գ, M+m
Մակրոտարրեր
|
Տարիք |
Սեռ |
|||
4տ |
5տ |
ազջիկներ |
տղաներ |
||
Na |
85,06 ±12,74 |
138,17±18,95* |
107,54±14,79 |
140,09±23,78 |
|
K |
60,09±6,92 |
73,1±11,76 |
48,9±6,64 |
63,78±11,39 |
|
Ca |
444,71±29,95 |
456,0±41,7 |
475,21±35,13 |
398,09±28,79 |
|
Mg |
26,12±1,93 |
33,52±4,04 |
33,61±3,31 |
22,21±1,74* |
|
P |
206,05±13,94 |
197,83+14,89 |
187,6±10,75 |
218,97±17,86 |
*- տարբերությունը հավաստի է
Սեռային պատկանելիության համեմատական վերլուծությունը ցույց տվեց, որ նատրիում, կալիում և ֆոսֆոր հանքային տարրերի պարունակությունը համեմատաբար բարձր է տղաների մազերում, իսկ մագնեզիումը հավաստի մեծ քանակությամբ կուտակվում է աղջիկների մազերում: Na/K հարաբերությունը տղաների և աղջիկների մոտ նույնն են` 2,19 (նորմայում` 0,5-10,0), Ca/Mg աղջիկների մոտ կազմել է 14, տղաների մոտ` 18 (նորմայում` 4,0-30,0), իսկ Ca/P աղջիկների մոտ` 2,5, տղաների` 1,8 (նորմայում` 1,0-12,0):
Այսպիսով, հետազոտության արդյունքները ցույց տվեցին, որ մանկական օրգանիզմի համար կարևոր նշանակություն ունեցող մակրոտարրերի միջին պարունակությունը նախադպրոցական տարիքի երեխաների մազերում գտնվել են հիմնականում նորմերի սահմաններում: Մակրոտարրերի բավարար ապահովվածությամբ առանձնացել են Կենտրոնի, Նոր-Նորքի I զանգվածի Հրաշք պալատի և Արզականի մանկապարտեզի երեխաները: Վերջիններիս մազերում ակնհայտ բարձր է եղել նաև մագնեզիումի մակարդակը, ինչը կարելի է բացատրել գյուղական պայմաններում երեխաների սննդում ձավարեղենի և ընդեղենի օգտագործման բարձր տեսակարար կշռով: Ըստ տարիքասեռային պատկանելիության էսենցիալ մակրոտար-րերից նատրիումը հավաստի բարձր է եղել 5 տարեկանների, իսկ մագնեզիումը` աղջիկների մազերում:
Գրականություն
- Иванов С.И., Подунова Л.Г., Скачков В.Б. и др. Определение химических элементов в биологических средах и препаратах методами атомно-эмиссионой спектрометрии с индуктивно связанной плазмой и масс-спектрометрии. Метод. указания (МУК 4.1.1482-03, МУК 4.1.1483-03). М., Федеральный центр Госсанэпиднадзора Минздрава России, 2003, 56с.
- Скальный А.В. Референтные значения концентрации химических элементов в волосах, полу-ченные методом ИСП-АЭС (АНО Центр биотической медицины). Микроэлементы в медицине, 2003, 4(1), с.55-56.
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
Բանալի բառեր. դեռահասներ, մարմնի զանգվածի ցուցանիշ (ՄԶՑ), գիրություն, ավելցու-կային քաշ, թերսնվածություն, տարածվածություն, Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպություն (ԱՀԿ), ստանդարտ շեղում (ՍՇ)...
![](images/calendar.png)
Բանալի բառեր. վերարտադրողական առողջություն, դեռահաս, ռիսկային սեռական վար-քագիծ, դեռահասի ադապտացիա, սեռական դաստիարակություն
ՀՀ Մարդու վերարտադրողական առողջության և վերարտադրողական իրավունքների մասին օրենքում...
ԿՆՀ (կենտրոնական նյարդային համակարգ)-ի պերինատալ ախտահարման իրական հաճախականությունը հնարավոր չէ ճշտել, քանի որ չկա նևրոլոգիական նորման ախտաբանությունից տարանջատող հստակ չափորոշիչներ [1,3,8]...
ժամանակակից պերինատոլոգիայում գրանցված առաջընթացը հանգեցրեց նոր խնդիրների լուծման անհրաժեշտությանը, որոնք կապված են պտղի անտենատալ պաշտպանության և հեստացիոն պրոցեսի հետ [3,7,13,15]...
Կենսամիկրոէլեմենտները սննդի անփոխարինելի այն բաղադրիչներից են, որոնց համապատասխան քանակությամբ ներմուծումն օրգանիզմ անհրաժեշտ է առողջության...
![](images/calendar.png)
Բանալի բառեր. նախադպրոցական տարիք, ծանր մետաղներ, մազեր, կապար, սնդիկ, արսեն, կադմիում
Շրջակա միջավայրի քիմիական կոնտամինանտների բազմազանության մեջ հատուկ տեղ են զբաղեցնում ծանր մետաղները (Pb, Hg, As, Cd և այլն), ինչը բացատրվում է դրանց բարձր թունոտությամբ...
![](images/calendar.png)
Վերջին 30-40 տարիներին նկատվում է ալերգիկ հիվանդությունների, այդ թվում նաև բրոնխային ասթմայի (ԲԱ) տարածվածության զգալի աճ հատկապես երեխաների շրջանում [5,10,16]։ Որպես կանոն, ԲԱ-ն ի հայտ է գալիս մինչև 20 տ. հասակը...
Դեռևս Դեմոկրիտը, Հիպոկրատն (մ.թ.ա.460-377 թթ.) իրենց աշխատություններում նշել են շրջակա միջավայրի, կլիմայի ազդեցությունը մարդու վարքի վրա: Դեմոկրիտն առանձնացրել է հատկապես ջրի ներգործությունը: Պլատոնը և Արիստոտելը կարևորել են նաև հողի դերը...
Շրջակա միջավայրի անթրոպոգեն աղտոտվածության հետևանքներից է ծանր մետաղների վերաբաշխումը կենդանի օրգանիզմում, որոնք իրենց բացասական ազդեցության հետևանքներով լուրջ մտահոգություն են հանդիսանում բնակչության տարբեր խմբերի առողջության համար...
![](images/calendar.png)
Ներգանգային թարախակույտերը դասվում են գանգուղեղի ծանր հիվանդությունների շարքում, աչքի են ընկնում բարձր մահացությամբ, վիրահատական տակտիկայի ընտրության դժվարությամբ, հաճախ` հաշմանդամության բերող մնացորդային երևույթներով...
![](images/calendar.png)
Տրանսպորտային պատահարների հետևանքով առաջացած վնասվածքների աճը, ցավոք, չի շրջանցել մաև մանկահասակ բնակչությանը, և առավել հաճախ կրում է պոլիտրավմայի (բազմավնասվածքների) բնույթ...
Ծանր գանգուղեղային վնասվածքները (ԳՈւՎ) երեխաների մոտ ընդհանուր գանգուղեղային վնասվածքների մեջ կազմում են 13-20% ընդհանրապես մանկական տրավմատիզմից մահացության 50%-ը, և հաշմանդամության 82%-ը, ինչը պայմանավորում է խնդրի բժշկական և սոցիալական կարևորությունը...
![](images/calendar.png)
Բնակչության սոցիալ-տնտեսական կյանքի փոփոխությունները մշտապես ազդում են հիվանդացության, մասնավորապես տրավմատիզմի կառուցվածքի վրա: Նրանց արդյունավետ բուժումը և կանխարգելումը թելադրում է այդ փոփոխությունների ուսումնասիրում, համապատասխան կազմակերպչական, բուժ-ախտորոշիչ միջոցառումների հիմնավորված մշակումը...
![](images/calendar.png)
Ծանրալսության ախտորոշումը և բուժումը շարունակում է հանդիսանալ արդիական խնդիր օտորինոլարինգոլոգիայում:
Չնայած, օտովիրաբուժության հաջողությունների, ժամանակակից դիագնոստիկ սարքավորումների, լսողական սարքերի ներդրումների, լսողության խանգարումներով հիվանդները հանդիպում են բավականին մեծ քանակւթյամբ` հատկապես մանկական տարիքի երեխաներ և դեռահասներ...
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն