Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Այլ հոդվածներ

Կերակրող մայրերի սննդային օրաբաժինների հիգիենիկ գնահատականը

Կնոջ մոտ ծննդաբերությունից հետո սկսվում է լակտացիայի շրջանը։ Այն ֆիզիոլոգիական վիճակ է, որի ժամանակ կնոջ օրգանիզմի կողմից սննդանյութերի և էներգիայի նկատմամբ պահանջն ավելի է մեծանում, քան հղիության ընթացքում։ Հետազոտության նպատակն է ուսումնասիրել կերակրող մայրերի սննդային օրաբաժինները և տալ դրանց հիգիենիկ գնահատականը։

 

Նյութը և մեթոդները


Կերակրող մայրերի փաստացի սնունդն ուսումնասիրելու նպատակով հետազոտվել է Երևան քաղաքի 50 կերարկող մայրերի (առաջին 6 ամիսների ընթացքում) 350 սննդային օրաբաժիններ։

 

Հետազոտվածների փաստացի սննդի ուսումնասիրությունները կատարվել են 7 օր անընդմեջ [3]։ Դա հնարավորություն է տվել բացահայտելու օգտագործված սննդամթերքների տեսականին և կերակրատեսակների բնույթը։ Սննդային օրաբաժիններում մակրո և միկրոնուտրիենտների միջին պարունակության հաշվարկը կատարվել է սննդամթերքների քիմիական կազմի աղյուսակներով [ 5,6]։

 

Հետազոտվել են օրաբաժինների քիմիական կազմի այնպիսի ցուցանիշներ, որոնց պահանջը կանոնակարգված է ֆիզիոլոգիական նորմաներով [4]։ ՈՒսումնասիրվել են էներգետիկ արժեքը, սպիտակուցների ընդհանուր քանակությունը (այդ թվում` կենդանական), ճարպերի ընդհանուր քանակությունը (այդ թվում` բուսական), ածխաջրերը, վիտամինները (A, B1, B2, B6, B12, C, PP, ֆոլացին), հանքային նյութերը (Ca, P, Mg, Fe)։

 

Արդյունքները և քննարկումը


Կերակրող մայրերի սննդային օրաբաժինների նուտրիենտային կազմի միջին օրական ցուցանիշների ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ էներգակիր սննդանյութերի պարունակությունը հաշվեկշռված չէ, ինչպես քանակական, այնպես էլ որակական առումով (աղյուսակ)։ Այն բնութագրվում է բոլոր նուտրիենտների անբավարարության ֆոնի վրա սպիտակուցների նշանակալի անբավարարությամբ (29%), հատկապես կենդանական ծագման (27%), ինչպես նաև բուսական ճարպերի 45% անբավարարությամբ։ Հիմնական սննդանյութերի անբավարարության արդյունքում սննդային օրաբաժիններն ունեցել են ցածր էներգետիկ արժեք (22% անբավարարություն)։ Էներգակիր սննդանյութերի քանակական անբավարարության հետ մեկտեղ խախտվել է նաև դրանց փոխհարաբերությունը։ Այսպես, կերակրող մայրերի սննդային օրաբաժիններում սպիտակուց, ճարպ, ածխաջուր փոխհարաբերությունը կազմել է 1 ։ 1,1 ։ 3,5` հանձնարարվող 1 ։ 0,8 ։ 3,2-ի փոխարեն։

 

Սննդային օրաբաժիններում հայտնաբերվել է համարյա բոլոր վիտամինների արտահայտված անբավարարություն, մասնավորապես, վիտամիններ A, B1, B2, B6, PP, C։ Ֆոլացինի անբավարարությունը կազմել է 57%։ Ընդհանուր առմամբ, վիտամինային անբավարարությունը կրել է համակցված բնույթ, տատանվել 33-57% սահմաններում։ 

 

Վիտամինների պարունակությունը կրծքի կաթում անմիջականորեն կախված է կերակրող կնոջ սննդի վիտամինային կազմից, և նրանց ոչ լիարժեք սնունդը կարող է կրծքի երեխաների մոտ վիտամինային անբավարարության պատճառ հանդիսանալ [1,2]։

 

Կերակրող մայրերի օրաբաժիններին բնորոշ է նաև հանքային նյութերի անբավարարությունը։ Ca-ի նկատմամբ օրգանիզմի պահանջը բավարարվել է 54%-ով, P-ի` 61%-ով, Mg-ի` 63%-ով և Fe-ի` 49%-ով։ Ca։P։Mg փոխհարաբերությունը կազմել է 1 ։ 1,7 ։ 0,4` հանձնարարվող 1 ։ 1,5 ։ 0,4-ի փոխարեն։

 

Այսպիսով, կերակրող մայրերի սնունդն ըստ մակրո- և միկրոնուտրիենտների պարունակության` հաշվեկշռված չէ և ոչ ռացիոնալ է։

 

Աղյուսակ. Կերակրող մայրերի սննդային օրաբաժինների էներգետիկ արժեքը և նուտրիենտների պարունակությունը

Սննդանյութեր

Նորմաներ

Փաստացի

պարունակությունը

M ՞ m

 

Դեֆիցիտը

%

Էներգետիկարժեք (կկալ)

2500

1955,57 ՞ 88,7

22

Սպիտակուցներ (գ)

Ընդամենը

101

71,28 ՞ 3,5

29

այդթվում` կենդանական

60

44,08 ՞ 2,5

27

Ճարպեր (գ)

Ընդամենը

82

77,63 ՞ 3,4

5

այդթվում` բուսական

25

13,69 ՞ 0,9

45

Ածխաջրեր (գ)

329

249,13 ՞ 12,2

24

Վիտամիններ

A (մկգ)

1200

544,36 ՞ 41,9

55

B1 (մգ)

1,7

0,99 ՞ 0,04

42

B2 (մգ)

1,8

0,97 ՞ 0,04

46

B6 (մգ)

2,3

1,55 ՞ 0,07

33

B9 (մկգ)

300

128,95 ՞ 6,7

57

B12 (մկգ)

4

2,43 ՞ 0,4

39

C (մգ)

110

71,63 ՞ 6,02

35

PP (մգ)

19

12,30 ՞ 0,6

35

Հանքայիննյութեր

Ca (մգ)

1200

646,88 ՞ 35,1

46

P (մգ)

1800

1090,07 ՞ 49,5

39

Mg (մգ)

450

281,52 ՞ 12,5

37

Fe (մգ)

33

16,02 ՞ 0,8

51

 

Սննդի լիարժեքությունը պայմանավորված է սննդային օրաբաժինների կազմում եղած սննդամթերքի տեսականիով և քանակով։ Կերակրող մայրերի փաստացի սննդում ընդգրկված պարենամթերքի հավաքածուի մեր ուսումնասիրության արդյունքները ցույց տվեցին, որ դրանց տեսականին աղքատ է և միօրինակ։ 

 

Կերակրող մայրերի սննդաբաժիններում մսի և մսամթերքի անբավարարությունը կազմել է 19%, կաթի և կաթնամթերքի անբավարարությունը` 81%, ձուկ-ձկնեղենն օգտագործվել են շատ հազվադեպ։ Բուսական յուղի նկատմամբ պահանջն, որն անփոխարինելի չհագեցած ճարպաթթուների հիմնական աղբյուր է, բավարարվել է 65%-ով։ Կերակրող մայրերի փաստացի սնունդը բնութագրվում է բանջարեղենի 84% և մրգերի 36% անբավարար օգտագործմամբ։ Կերակրող մայրերի օրաբաժինների անբավարար ապահովվածությունն էսենցիալ և ոչ էսենցիալ նուտրիենտներով բացատրվում է միատեսակ սննդով, սննդի մեջ ռաֆինացված մթերքների (հացաբուլկեղենի, ալրային մթերքների) մեծ տեսակարար կշռով, միաժամանակ թարմ բանջարեղենի և մրգերի ոչ բավարար օգտագործմամբ։

 

Եզրակացություն


Մեր կողմից հետազոտված 50 կերակրող մայրերի օրաբաժիններն, ընդհանուր առմամբ, չեն ապահովում սպիտակուցի, ճարպերի, ածխաջրերի նկատմամբ օրգանիզմի պահանջը։ Այն միօրինակ է, բնորոշվում է սպիտակուցների, հատկապես կենդանական ծագման, ճարպերի, ածխաջրերի, վիտամինների և հանքային նյութերի ցածր պարունակությամբ։ Այդ ամենը պայմանավորված է սննդային օրաբաժինների ոչ ճիշտ կառուցվածքով, դրանում մսի և մսամթերքի, կաթի և կաթնամթերքի, ձկան, ձվի, բանջարեղենի, մրգերի, անբավարար քանակով և սահմանափակ տեսականիով։

 

Գրականություն


  1. Королев А.А., Гигиена питания. М։ Академия; 2007
  2. Мартинчик А.Н., Маев И.В., Янушевич О.О. Общая нутрициология. М։ 2005
  3. Методические рекомендации по вопросам изучения фактического питания и состояния здоровья населения в связи с характером питания. М; 1984
  4. Нормы физиологических потребностей в пищевых веществах и энергии для различных групп населения. (N5786-91), М;1991
  5. Скурихина И.М., Химический состав пищевых продуктов, М;1984
  6. Скурихина И.М., Химический состав пищевых продуктов, М;1994

Հեղինակ. Ա.Ս.Ղազարյան, Ի.Վ.Կոջոյան, Գ.Զ.Մարտիրոսյան, Ն.Դ.Խաչատրյան. ՀՀ ԱՆ ԱԱԻ
Սկզբնաղբյուր. Տեսական և կլինիկական բժշկության հարցեր 1.2010
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Մեդ-Պրակտիկ

12.04.2014

Հարգելի Ani, բարև Ձեզ, երեխայի չկշտանալը կարող է կապված լինել ամենատարբեր պատճառներից, որից չի բացառվի նաև Ձեր գրած տարբերակը, խնդիրը ճիշտ կազմակերպելն է և ստուգիչ կշռումներ կազմակերպելը: Հետևեք և համոզվեք, քանի որ արհետական պտուկն անպայման պատճառ չէ չկշտանալու:

ani

02.04.2014

Isk hnaravor e arhestakan ptuknerov kerakrman jamanak erexan chkshtana

Կարդացեք նաև

Թթենու (Morus) տերեւների քիմիական կազմը, դեղաբանական նշանակությունը և կիրառումը

Բանալի բառեր. թթենու տերեւներ, դեղաբանական նշանակությունը եւ կիրառումը

Թթենին մորացե (Moraceae, թթենազգիներ) ընտանիքին պատկանող բազմամյա տերևաթափ ծառ է 10-15մ բարձրությամբ: Ծաղկում է մայիս հունիս ամիսներին: Պտուղները հասունանում են օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին...

Դեղաբույսեր Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2012 (50)
Դասագիրք մասնագետների համար
Դասագիրք մասնագետների համար

XXI դարում ներդրվել են ատամնաբուժական կրթության և ակադեմիական գիտության նոր ու առաջադեմ մեթոդներ, որոնք  աստիճանաբար հայտնվում են նաև Հայաստանում...

Ստոմատոլոգիա Առողջապահության լրատու 1.2010
Արտագնա ցիկլային պարապունքների ընթացքում բացահայտված առողջապահական կառույցների թերությունները` աղետներին նախապատրաստման ուղղությամբ

Ի կատարումն ՀՀ Առողջապահության նախարարության «Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակներում ՀՀ բնակչության առողջության պաշտպանության ուղղությամբ 2008 թ. հիմնական միջոցառումների մասին» 14. 01. 2008 թ. թիվ 26-Ա հրամանի...

Առաջին նախաբժշկական օգնություն Հրատապ թեմա Հայաստանում Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 2.2009
Տարեց առնետների հիպոկամպ-կախյալ իմացական որոշ ցուցանիշների տեղաշարժերը սակավաշարժության պայմաններում

Բանալի բառեր. սակավաշարժություն, ճառագայթաձև լաբիրինթոս, երկարատև և աշխատանքային հիշողություն 

Շարժողական ակտիվության սահմանափակումը` սակավաշարժությունը (ՍՇ), ժամանակակից մարդու կյանքում տարածված ռիսկի գործոն է (սթրեսոր): Գրականության տվյալները վկայում են...

Հայաստանի բժշկագիտություն 1.2009
Ինքնասպանությունների ուսումնասիրությունը ք. Երևանում դատաբժշկական նյութերով

Ինքնասպանությունը կամ սուիցիդը (լատիներենից թարգմանաբար` sui caedere- ինքն իրեն սպանել)` ինքնուրույն, նպատակաուղղված, իր իսկ կողմից իրեն կյանքից զրկումն է...

Թվեր և փաստեր Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 4.2009
Ալավերդի քաղաքի պղնձաձուլական գործարանի շրջակա միջավայրի աղտոտվածությունը վնասակար նյութերով և դրա բժշկակենսաբանական հետևանքները

Բանալի բառեր. շրջակա միջավայր, աշխատանքի հիգիենա, պղինձ, կապար, մոլիբդեն, հիվանդացություն

Բազմամետաղային հանքերից պղնձի արդյունահանումը, հանքաքարի հարստացումը, խտանյութից պղնձի կորզումը և մաքուր մետաղի ստացումը Հայաստանի արդյունաբերության առաջատար ճյուղերից է...

Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2008
ԵՊԲՀ ուսանողների առողջական վիճակի համեմատական վերլուծությունը 25 տարիների դինամիկայում

Բանալի բառեր. ուսանող, առողջական վիճակ, ֆիզիկական զարգացում  

Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունում սովորելն ուղեկցվում է ուսանողների շրջանում հարմարվողական մեխանիզմների բարդ պրոցեսներով, օրգանիզմի բոլոր համակարգերի լարվածությամբ...

Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2008
Սակավաշարժության պայմաններում վիտամին E-ի երկարատև ներմուծումների խթանող ազդեցությունը ճարպերի գերօքսիդացման գործընթացների վրա

Բանալի բառեր. սակավաշարժություն, հիպոթալամուս, ճարպերի գերօքսիդացում, վիտամին E 

Քաղաքակիրթ երկրներում ժամանակակից կենսակերպը բնութագրվում է սթրեսային ազդեցությունների հզոր աճով, որտեղ հատկապես կարևորվում է շարժողական ակտիվության սահմանափակման դերը` պայմանավորված օրգանիզմի վրա ախտաբանական ազդեցության բազմազանությամբ [1, 16, 25]...

Հայաստանի բժշկագիտություն 2.2008
Վիրտուալ պրոթեզների նեյրոնային կառավարում

Բանալի բառեր.  էլեկտրոմիոգրաֆիա, արհեստական նեյրոնային ցանց, ուժեղացուցիչ, փոխանջատվող ֆիլտր, ամպլիտուդա, մակերևութային էլեկտրոդներ

Պրոթեզների կառավարման ամենաբնական ուղին պետք է նույնը լինի, ինչ-որ ձեռքի կառավարման ժամանակ, այսինքն` նեյրոնային կառավարումով այն նյարդերի օգնությամբ, որոնք ստեղծված են ձեռքի կամ դաստակի կառավարման համար...

Հայաստանի բժշկագիտություն 1.2008
ՀՀ Արտակարգ իրավիճակների և աղետների արձագանքման համակարգի խնդիրների ուսումնասիրությունը

2008 թվականի ապրիլից Առողջապահության հա­մաշ­խարհային կազմակերպության հետ մեկտեղ ուսում­նասիրվել է Հայաստանի Հանրապետությունը պատրաստվածությունը այս կամ այն արտակարգ իրավիճակներին դիմակայելու և դրանց հետևանքները արդյունավետ վերացնելու: Առանձնացվել են երկու ուղղություններ. առաջինը՝ տեսական, փաստա­թղթա­յին բնույթ ունեցող...

Առաջին բժշկական օգնություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 3.2008 (35)
Նեյրոնային մշակված ազդանշաններով նեյրոպրոթեզների օպերատիվ ադապտացիան

Բանալի բառեր. երկրորդական ազդանշանային աղբյուր, օպերատիվ ադապտացիոն սխեմա, նեյրոպրոթեզ, Պուասոնյան պրոցես, Գամմա ֆունկցիա, Մոնտե-Կառլոյի  պրոցեդուրա, կառավարող ազդանշան, նեյրոֆիզիոլոգիական տվյալներ

Փորձերը նկարագրում են, թե ինչպես պրոթեզային սարքը  կարող է կառավարվել ուղեղի ազդանշանների կողմից: Այնուամենայնիվ, կայուն, շարունակական օգտագործման մեջ նեյրոպրոթեզները կարող են տուժել հիմնականում գրանցված ազդանշանի շարժունակությունից...

Հայաստանի բժշկագիտություն 4.2007
Աշխատանքի հիգիենայի խնդիրները մաքուր երկաթի գործարանի նոր նյութերի արտադրություններում

Բանալի բառեր. աշխատանքի հիգիենա, մոլիբդենի, ֆերոմոլիբդենի, կալիումի պերռենատի արտադրություններ

Ժամանակակից տեխնիկական առաջընթացը անշեղորեն կապված է մետալուրգիական արդյունաբերության զարգացման մասնավորապես բարձրորակ պողպատների մետաղների բարդ համաձուլվածքների արտադրության նոր նյութերի օգտագործման ընդլայնման հետ...

Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2007
Աուտոբորբոքային հիվանդություններ

Բանալի բառեր. աուտոբորբոքային հիվանդություններ, պիրին, կրիոպիրին, մևալոնատ կինազ, PYD, IgD, ASC, TNF, IL-1, NFkB, ապոպտոզ

Աուտոբորբոքային հիվանդությունները համակարգային բորբոքային խանգարում-ների նոր դասակարգումն է, որոնք բնորոշվում են կրկնվող, այսպես կոչված առանց պատճառի ի հայտ եկող բորբոքային նոպաներով...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 3.2007 (31)
Պատերազմական գործողությունների ժամանակ ռազմաբժշկական ստորաբաժանումների կազմակերպչական կառուցվածքի կատարելագործման մասին

Բանալի բառեր. բժշկական ապահովում, բժշկական հատուկ ուժեղացված ջոկատ

Աղետների և պատերազմական գործողությունների ժամանակ առաջացած մասսայական վնասվածքների դեպքում հատկապես կարևոր է ճիշտ կազմակերպել բնակչությանը ցուցաբերվող առաջին բուժօգնությունը, վերականգնել նրանց աշխատունակությունը, նվազեցնել սանիտարական կորուստների թիվը: Այս խնդիրը այսօր էլ բոլոր երկրների համար չի կորցրել իր արդիականությունը, նշանակությունը և գտնվում է պետության ուշադրության կենտրոնում...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1-4.2005 (21-24)

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ