Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Նյարդաբանություն

Կարպալ թունելի համախտանիշը ներքին հիվանդությունների ոլորտում և նրա առաջացման կախվածությունը հեմոդինամիկ ցուցանիշներից

Բանալի բառեր. կարպալ թունելի համախտանիշ, կոմպրեսիոն նեյրոպաթիա, զարկերակային հիպերտենզիա, ինտերստիցիալ ճնշում Կարպալ թունելի համախտանիշը (ԿԹՀ) կլինիկական պրակտիկայում առավել հա­ճախ հանդիպող կոմպրեսիոն նեյրոպաթիան է, որը ծանր դեպքերում կարող է հանգեցնել հիվանդի անաշխատունակության: Այն ախ­տորոշ­վում է ընդհանուր բնակչության 1-10%-ի մոտ, ընդ որում կանանց մոտ (հատկապես բարձր ռիսկի խմբին են պատկանում 45-60տ. կանայք) ԿԹՀ-ը մոտ երեք անգամ ավելի հաճախ է հանդիպում տղամարդկանց հա­մե­մա­տությամբ, ինչն ըստ երևույթին պայմա­նա­վորված է մի շարք գործոններով, առաջին հերթին նրանով, որ կանայք ավելի ենթակա են արտահայտված հորմոնալ փոփո­խու­թյուն­ների (հղիություն, մենոպաուզա): Հաս­տատ­ված է, որ ԱՄՆ-ում մոտ 1մլն չափահաս անձանց մոտ ամեն տարի ախտորոշվում է ԿԹՀ [15,17]:

ԿԹՀ-ի զարգացման պատճառները խիստ բազմազան են, որոնք սխեմատիկորեն կա­րելի է դասակարգել 5 հիմնական խմբի`

 

  • Իդիոպաթիկ կամ սպոնտան` անհայտ պատճառներից առաջացած
  • Ներքին գործոններով պայմանավորված, որոնք մեծացնում են կարպալ թունելի ծավալը և հետևապես առաջացնում են վերջինիս կոմպրեսիա.

  1. օրգանիզմում հեղուկի ջրա-աղային հաշ­վե­կշռի փոփոխությամբ պայմանա­վոր­ված իրավիճակներ(կանգային սրտային ան­բավարարություն);
  2. էնդոկրին հիվանդություններ և մետա­բո­լիկ փոփոխություններ (ճարպակալում, հիպո­թիրեոզ, ակրոմեգալիա, հղիություն, մենոպաուզա);
  3. խրոնիկական երիկամային անբավարա­րու­թյուն, երկարատև հեմոդիալիզ;
  4. ինֆեկցիոն հիվանդությունների տարբեր հարուցիչներ` միկոբակտերիաներ, Լայ­մի հիվանդություն (Borelia burgdorferi), թարախածին մանրէներ (Staphylococus aureus, B Haemolytic streptococcus, Ente­roco­cus faecalis, Clostridium hystolyticum, Neiseria gonorrhaee), վիրուսներ (կար­մը­րու­կի հարուցիչ կամ վակցինա);
  5. համակարգային տարբեր հիվանդու­թյուն­ներ` ռևմատոիդ արթրիտ, հա­մա­կար­­գային կարմիր գայլախտ, դերմա­տո­միոզիտ, սկլերոդերմիա, պոդագրա;
  6. ուռուցքներ, ուռուցքանման գոյացություն­ներ, որոնք անմիջականորեն ճնշում են գոր­ծա­դրում միջնակ նյարդի վրա` լի­պո­մա, ֆիբրոմա, գանգլիոն;
  7. անատոմիական անկանոնություններ` ա­նո­­թային մալֆորմացիաներ, մկանային անոմալիաներ;
  8. արյան հիվանդություններ, որոնք կարող են առաջացնել արյունազեղում կարպալ թունելում` հեմոֆիլիա, Վիլլեբրանտի հի­վան­դություն, սուր լեյկեմիա, հակա­կոա­գուլյանտների օգտագործում [6,11]:

  • Արտաքին գործոններ, որոնք փոփոխում են կարպալ թունելի ձևը.

  1. սուր կոտրվածքներ;
  2. հոդախախտեր:

  • Իրավիճակներ, կապված գեր­բեռնվա­ծու­թյան հետ` կրկնվող պտուտական շար­ժում­ներ:
  • Նեյրոպաթիկ գործոններ (շաքարային դի­ա­­­բետ, վիտամինային թունավորում­ներ, սննդային անբավարարություն, ալ­կո­հոլիզմ):

 

Այս բոլոր դեպքերում նյարդի կոմ­պրե­սի­այի զարգացման հիմնական պաթոֆիզիո­լո­գի­ական մեխանիզմը հանդիսանում է ինտեր­ստի­ցիալ ճնշման բարձրացումը: Նորմայում, դաստակի հանգիստ դիրքի դեպքում, ինտե­ր­ստիցիալ ճնշումը հավասար է 2,5մմ ս.ս.: Այս ցուցանիշն աճում է մաքսիմալ ծալման և տարածման ժամանակ մինչև մոտ 30մմ ս.ս. [5,10]:‎

 

Հաստատված է, որ պերիֆերիկ նյարդի կոմպրեսիայի կլինիկական վաղ դրսևորում­ները ի հայտ են գալիս, երբ իջնում է էպինև­րալ արյան հոսքը: Էպինևրալ արյան հոսքի իջեցում առաջանում է, երբ ինտերստիցիալ ճնշումը կազմում է 20-30մմ ս.ս., 30մմ ս.ս.-ից բարձր ինտերստիցիալ ճնշման դեպքում խան­­գար­վում է նյարդում աքսոնալ տրանս­պորտը և սովորաբար արդեն ի հայտ է գալիս պարէսթեզիա [1-3]: Հաշվարկված է, որ միջին մոտավոր ճնշումը ԿԹՀ-ի զարգացման ժա­մա­նակ հավասար է 32մմ ս.ս.: Երբ ինտեր­ստի­ցիալ ճնշումը ավելի բարձր է և մասնա­վորա­պես, երբ այն պահպանվում է ավելի երկար ժամանակ, ապա նյարդի վնասման նշան­ներն ավելի ակնառու են դառնում: Երկու ժամ 50մմ ս.ս. ճնշման տակ կոմ­պրեսիան ոչ միայն իջեցնում է էպինևրալ արյան հոսքը, այլ նաև առաջացնում է էպինևրալ այտուց և արգելակում աքսոնալ տրանսպորտը:

 

Ինտերստիցիալ ճնշման 60մմ ս.ս. պայմաններում տեղի է ունենում հաղոր­դա­կանության լրիվ դադարեցում, որին հետև­ում է շարժողական արգելակում: Ավելի ուժեղ կոմպրեսիան(80մմ ս.ս.) առաջացնում է ին­տրա­նևրալ իշեմիա և էնդոնևրալ այտուց: Այս ցուցանիշներն հաստատվել են նորմո­տոնիկ­ների համար: Ապացուցված է, որ հիպեր­տո­նիկ անձանց մոտ ինտերստիցիալ ճնշումն ավելի բարձր է նորմոտոնիկների համեմա­տու­թյամբ և նյարդի զգացողական ֆունկ­ցիան չի խանգարվում նույնիսկ 60-70մմ ս.ս. պայ­ման­ներում: Հետևապես հիպերտոնիկ անձանց մոտ ԿԹՀ-ի դրսևորում ի հայտ է գալիս ինտերստիցիալ ճնշման ավելի բարձր ցուցանիշների դեպքում: Միևնույն ժամանակ հետաքրքրության է արժանի կլինիկական պրակտիկայում հաստատված մի փաստ ևս` այսպես, դիտվել է ԿԹՀ-ի սուր զարգացում արտերիալ հիպերտենզիայով երկարատև տառապող հիվանդի մոտ` զարկերակային ճնշման ցուցանիշները կարճ ժամկետում կարգավորելուց հետո:‎‎

 

Վերը շարադրված ամբողջ նյութից պարզ է դառնում, որ ԿԹՀ-ի զարգացումը սերտորեն կապված է հեմոդինամիկ ցուցանիշների և զարկերակային ճնշման տատանումների հետ: Այսպես` նյարդի ֆունկցիոնալ վիճակը կախված է համակարգային զարկերակային ճնշման հետ հետևյալ կերպ` համակարգային զարկերակային ճնշման ցածր ցուցանիշները բերում են հյուսվածքի պերֆուզիոն ճնշման իջեցման, իշեմիայի և հետևապես նյարդի կոմպրեսիայի զարգացման, միևնույն ժամա­նակ զարկերակային ճնշման բարձր ցուցա­նիշ­ները բերում են ինտերստիցիալ ճնշման բարձրացման, որը նույնպես նպաստում է նյարդի կոմպրեսիային և ԿԹՀ-ի զարգաց­մանը:‎

 

Նյարդի կոմպրեսիայի հիստոպաթոլո­գի­ան.

 

ԿԹՀ-ի  ժամանակ կատարված հիստոլոգի­ա­կան հետազոտությունները ցույց են տվել, որ ոչ միելինապատ նյարդաթելերում առա­ջա­նում են դեգեներատիվ փոփոխություններ, իսկ միելինապատ նյարդաթելերում` դեմի­ելինի­զացիայի սեգմենտալ օջախներ: Ըստ էության` սեգմենտալ դեմիելինիզացիան կոմ­պրեսիոն նեյրոպաթիայի ժամանակ հայտ­նա­բեր­ված կարևորագույն փոփոխությունն է Վալերիանի դեգեներատիվ փոփոխություն­ների հետ միաժամանակ [2,4]:

 

Նյարդում հայտնաբերվում է սուբպերի­նևրալ շրջանի ֆիբրոզ, որը պայմանավոր­ված է Ռենատի մարմնիկների առաջացման հետ, առկա է նաև արտաքին և ներքին էպինևրումի հաստացում:‎Ռենատի մարմնիկները իրենցից ներ­կա­յաց­նում են շարակցական հյուսվածքի խտա­ցում­ներ, որոնք հայտնաբերվում են սուբ­պերինևրալ շրջանում, հատկապես այն հատ­ված­ներում, որտեղ նյարդը ներվավորում է հոդերը:

 

Կան բազմաթիվ փորձարարական հետա­զո­տություններ, որոնք ուսումնասիրել են նյար­դի սուր և խրոնիկական կոմպրեսիան: Ընդ­հանուր առմամբ այս հետազոտություն­ները ցույց են տվել, որ նյարդի վնասման չափը կախված է կոմպրեսիայի աստիճանից և կոմպրեսիոն գործոնի ազդեցության տևո­ղու­թյունից:Ինտերստիցիալ ճնշման 30մմ ս.ս.-ի դեպ­քում արդեն հայտնաբերվում է դեմիելինիզա­ցիա, իսկ ավելի բարձր` 80մմ ս.ս. ճնշման դեպքում` դիտվում է աքսոնալ վնասում:

 

Ախտորոշման մեթոդները.

 

ԿԹՀ-ի ախտորոշումը հաստատվում է` ելնե­լով հիվանդի գանգատներից, զգա­ցողա­կան և պրովոկացիոն թեստերի արդյունք­նե­րից, էլեկտրաֆիզիոլոգիական (էլեկտրա­նեյ­րո­­միո­գրաֆիա) և դաստակի ուլտրաձայ­նա­յին հետազոտությունների տվյալներից:‎‎

 

Կլինիկական դրսևորումները սկզբնական շրջանում հանգեցնում են զգայական խան­գա­­րումների: Այս ժամանակ հիվանդի գան­գատ­ներն են` թմրածության և ծակծկոցի զգացողություն միջնակ նյարդի նյարդա­վոր­ման շրջանում` հատկապես գիշերային ժա­մերին: Նեյրոպաթիայի առաջխաղաց­մա­նը զուգընթաց գանգատներն ավելի ուժգնա­նում են` թուլություն, ուռածության զգացո­ղու­թյուն, ցավ վերջույթում և ընդունում են ավելի տևական բնույթ: Ծանր դեպքերում նկատվում են շարժողական խանգարումներ` թենարի ատրոֆիա, բութ մատի օպոնենցիայի կո­րուստ, միջմատնային տարածության կոն­տրակ­տուրա [8,9]:‎Զգացողական թեստերը ներառում են ստա­տիկ և դինամիկ երկկետային կողմնորո­շիչ և շեմքային` Սեմես-Վեյնշտեյնի մոնո­ֆի­լա­մենտային, վիբրացիոն թեստեր [13,15]:‎

 

Պրովոկացիոն թեստերը բազմազան են և տարբերվում են իրենց զգայունության և սպեցիֆիկության աստիճանով: Կլինիկական պրակտիկայում առավել հաճախ կիրառվում են հետևյալ թեստերը`‎

 

  • Ֆալենի թեստ` դաստակի առավելագույն պասիվ ծալումը մեկ րոպեյի ընթացքում հանգեցնում է միջնակ նյարդի նյարդա­վոր­ման շրջանում պարէսթեզիայի զար­գաց­ման
  • Թինելի թեստ` կարպալ թունելով միջնակ նյարդի անցման տեղամասի բախումը առաջացնում է պարէսթեզիա
  • Բերգերի թեստ` մատների առավելագույն ծալումը (այս դիրքում որդանման մկան­ների տեղաշարժման հետևանքով մեծա­նում է կարպալ թունելի պարու­նա­կու­թյու­նը) մեկ րոպեյի ընթացքում հանգեցնում է պարէսթեզիայի զարգացման:

 

ԿԹՀ-ի ախտորոշման համար ներկայումս ոսկե ստանդարտ է հանդիսանում էլեկտրա­ֆի­զիո­լոգիական` էլեկտրանեյրոմիոգրաֆիա հետազոտությունը [16,20]: Հիվանդի գան­գատ­­ների, սպեցիֆիկ թեստերի և էլեկտրա­նեյ­րո­միոգրաֆիկ հետազոտության դրական արդյունք­ները թույլ են տալիս վերջնա­կա­նո­րեն ախտորոշել ԿԹՀ-ը: Վերջերս մեծ նշա­նա­կություն է տրվում նաև նյարդի ուլտրա­ձայ­նային հետազոտությանը, ընդ որում հե­ռա­նկարում այն հնարավոր է համարժեք ընդունվի էլեկտրանեյրոմիոգրաֆիկ հետազո­տու­թյանը:

 

Ուլտրաձայնային հետազո­տու­թյան ժամանակ առավել կարևոր ցուցանիշ է հանդիսանում միջնակ նյարդի այտուց­վա­ծության առկայությունը կարպալ թունելի պրոքսիմալ հատվածում: Այտուցվածությունն առկա է այն դեպքում, երբ նյարդի լայնական մակերեսը մեծ է 0,10սմ2, 0,15սմ2 դեպքում ախտորոշումը միանշանակորեն հաստատ­վում է և չկա նույնիսկ անհրաժեշտություն էլեկտրա­նեյրոմիոգրաֆիկ հետազոտության [14,16,19]:‎‎‎‎‎

 

ԿԹՀ-ի բուժման մոտեցումները

 

ԿԹՀ-ի դեպքում կիրառվում են բուժման վիրա­հա­տական և կոնսերվատիվ եղանակ­ներ: Վիրահատական բուժման ցուցում են հան­դիսանում նեյրոպաթիայի ծանր ձևերը, որոնք չեն ենթարկվում կոնսերվատիվ բուժ­ման եղանակներին և հանգեցնում են հիվան­դի աշխատունակության կորստի: Վիրահա­տա­կան բուժման հիմքում ընկած է դաս­տա­կա­յին կապանի հատումը բաց կամ էնդոսկո­պիկ եղանակով, որը բերում է կարպալ թու­նե­լում ինտերստիցիալ ճնշման իջեցման:

 

Կոնսերվատիվ բուժման նպատակով կիրառ­վում են ոչ ստերոիդային հակա­բորբո­քա­յին դեղամիջոցներ և ստերոիդներ: Այս երկու խմբի դեղամիջոցները, թողնելով անմի­ջա­կան հակաբորբոքիչ ազդեցություն, միևնույն ժամանակ իջեցնում են նոցիցեպ­տոր­ների զգայունությունը բորբոքման և ցավային մեդիատորների նկատմամբ, ինչը բերում է հիվանդի կլինիկական վիճակի բարելավման: Ընդ որում, հետազոտություն­ները ցույց են տվել, որ ցածր դեղաչափով ստերոիդային հակաբորբոքայինների կար­ճատև ներքին ընդունումը հանգեցնում է ավելի լավ և կայուն արդյունքների ոչ ստերո­ի­դային հակաբորբոքայինների համեմա­տու­թյամբ: Սակայն ստերոիդների երկարատև կիրառումը նպատակահարմար չէ, նրանց բացասական կողմնակի էֆեկտների առա­ջաց­ման պատճառով: Համակարգային բա­ցա­սական ազդեցություններից խուսափելու համար օգտագործվում են ստերոիդային դեղամիջոցների տեղային ներարկումներ կար­պալ կանալ:‎

 

Բավականաչափ դրական ազդեցություն է թողնում վիտամին B6-ի(պիրիդօքսին) օգտա­գոր­ծումը, չնայած նրա ազդեցության մեխա­նիզմ­ները դեռևս պարզաբանված չեն: Հայտնի է, որ ԿԹՀ-ի առաջացման պատ­ճառ­­ները խիստ բազմազան են, սակայն բոլոր դեպքերում վերջինիս առաջացման հիմ­քում ընկած է մեկ պաթոֆիզիոլոգիական մեխանիզմ` ինտերստիցիալ ճնշման բար­ձրա­ցումը և միջնակ նյարդի իշեմիան [7,12,18]:‎

 

Ինչպես արդեն նշվեց, ԿԹՀ-ի հանդեպ հակ­վածություն հատկապես դրսևորվում է 45-60 տարիքային խմբի կանանց մոտ, որոնց մոտ այն հաճախ կարող է զուգակցվել մենո­պա­ուզալ մետաբոլիկ համախտանիշի հետ: Խիստ կարևոր խնդիր է հանդիսանում զար­կե­րա­կային հիպերտենզիայով և ԿԹՀ-ով հի­վանդ­ների նկատմամբ դիֆերենցված ֆար­մա­կոթերապևտիկ մոտեցման ցուցաբերումը: Կան բազմաթիվ տվյալներ, որոնք ցույց են տվել բետա-ադրենապաշարիչների խթանիչ ազդեցությունը ԿԹՀ-ի առաջացման գործ­ըն­թա­ցում:

 

Արտերիալ հիպերտենզիայով և ԿԹՀ-ով հիվանդների մոտ բետա-ադրենա­պա­շարիչների օգտագործումը ծանրացնում է ԿԹՀ-ի կլինիկական ընթացքը: Այս առումով հեռանկարային է հանդիսանում մոքսոնիդին պրեպարատի օգտագործումը, հատկապես, երբ ԿԹՀ-ը զուգակցվում է մենոպաուզալ մետաբոլիկ համախտանիշի հետ: Զար­կերա­կային ճնշման կարգավորման, ինչպես նաև դրական մետաբոլիկ էֆեկտների շնորհիվ` այն նպաստում է միջնակ նյարդի կոմ­պրե­սիա առաջացնող գործոնների ազդեցության թուլացմանը:‎‎

 

Գրականություն

 

  1. Michelsen H., Posner A.M. Medical history of carpal tunnel syndrome, Hand Clinics, 2002, 18, p. 257-268.
  2. Mackinnon S.E. Pathophysiology of nerve com­pression, Hand Clinics, 2002, 18, p. 231-241.
  3. Boz C., Ozmenoglu M., Altunoglu V., Velioglu S., Atioglu Z. Individual risk factors for carpal tunnel syndrome: an evaluation of body mass index, wrist index and hand anthropometric measurements, Clinical Neurology and Neuro­surgery, 2004, 106, p. 294-299.
  4. Palumbo C.F., Szabo R.M., Examination of patients with carpal tunnel syndrome. Sensi­bility, provocative and motor testing, Hand Clinics, 2002, 18, p. 269-277.
  5. Werner A.R., Jacobson J.A., Jamadar D.A. Influence of body mass index on median nerve function, carpal canal pressure and cross-sectional area of the median nerve, Muscle & Nerve, 2004, 10, p. 481-485.
  6. Palumbo C.F., Szabo R.M., Olmsted S.F. The effects of hypothyroidism and thyroid repla­ce­ment on the development of carpal tunnel syndrome, The Journal of Hand Surgery, 2000, 25(A), p. 734-739.
  7. Osterman A.L., Whitman M., Della Porta L. No­no­perative carpal tunnel syndrome treatment, Hand Clinics, 2002, 18, p. 279-289.
  8. Massy-Westropp N., Grimmer K., Bain G., A, A systemic review of the clinical diagnostic tests for carpal tunnel syndrome, The Journal of Hand Surgery, 2000, 25(A), 120-127.
  9. Amirfeyz R., Gozzard C., Leslie I.L., Hand ele­va­tion test for assessment of carpal tunnel syn­dro­me, Journal of Hand Surgery, 2005, 30(B), p. 361-364.
  10. Yoshida A., Okutsu J. Relationship of carpal canal contents volume to carpal canal pressure in carpal tunnel syndrome patients, Journal of Hand Surgery, 2004, 29(B), p. 277-280.
  11. Hobby I.L., Venkatesh R., Motku P. The effect of age and gender upon symptoms and surgical outcomes in carpal tunnel syndrome, Journal of Hand Surgery, 30(B), 2005, p. 599-604.
  12. Szabo R.M., Slatter R.J., Farver T.B., Stanton D.B., Sharman W.K. The value of diagnostic testing in carpal tunnel syndrome, Hand Surgery Journal, 1999, 24(A), p. 704-714.
  13. Wong S.M., Griffith J.F., Hui A. C., Lo S. K., Fu M., Wong K. S., Carpal tunnel syndrome: diag­nos­tic usefulness of sonography, Radiology, 2004, 232(1), 93-99.
  14. Padua L., Lo Monaco M., Valente E.M., Tonali P. A., A useful electrophysiologic parameter for diagnosis of carpal tunnel syndrome, Muscle Nerve, 1996, 19(1), p. 48-53.
  15. Nora D.B., Becker J., Ehlers J.A., Gomes I., Cli­ni­cal features of 1039 patients with neuro­physio­logical diagnosis of carpal tunnel syndro­me, Clinical Neurology and Neurosurgery, 2004, 107(1), p. 64-69.
  16. Ferry S., Hannaford P., Warskyj M., Lewis M., Croft P. Carpal tunnel syndrome, a nested case-control study of risk factors in women, Ameri­can Journal of Epidemiology, 2000, 151(6), p. 566-574.
  17. Solomon D.H., Katz J.N., Bohn R., Mogun H., Avorn J. Nonoccupational risk factors for carpal tunnel syndrome, General Internal Medicine Journal, 1999, 14(5), p. 310-314.
  18. Fialova J., Bartusek J., Nakladalova M., Alter­na­tive treatment of carpal tunnel syndrome, Central European Journal, Public Health, 1999, 7(4), p. 168-171.
  19. De Krom M.C., Kester A.D., Knipschild P.G., Spaans F., Risk factors for carpal tunnel syn­dro­me, American Journal of Epidemiology, 1990, 132(6), p. 1102-1110.
  20. Sharma K.R., Rotta F., Romano J., Ayyar D., Early diagnosis of carpal tunnel syndrome, Neu­ro­logy and Clinical Neurosurgery, 2001, (2), p. 2-10.

Հեղինակ. Ա.Հ. Տեր- Վարդանյան, ԵրՊԲՀ, ներքին հիվանդությունների պրոպեդևտիկայի ամբիոն
Սկզբնաղբյուր. Գիտա - գործնական Բժշկական Հանդես <<Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի>> - 1. 2008 (33) 1-5
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Գոտկային հատվածի ողնաշարային խողովակի նեղացման (ստենոզի) EasyGo տիպի էնդոսկոպիկ եղանակով վիրահատման առաջին փորձը Հայաստանում. nairimed.com
Գոտկային հատվածի ողնաշարային խողովակի նեղացման (ստենոզի) EasyGo տիպի էնդոսկոպիկ եղանակով վիրահատման առաջին փորձը Հայաստանում. nairimed.com

Ողնաշարային խողովակի նեղացումը առավել հաճախ հանդիպում է գոտկասրբանային հատվածում:Այս ախտահարման կլինիկական դրսևորման և բուժման մասին առաջին տվյալները գրականության մեջ նկարագրվել են...

Վիրաբուժություն
Քնի օբստրուկտիվ ապնոէ-հիպոպնոէ համախտանիշով պայմանավորված երիկամների ախտահարման ախտաֆիզիոլոգիական հիմնական մեխանիզմները

Բանալի բառեր. քնի օբստրուկտիվ ապնոէ-հիպոպնոէ համախտանիշ

Քնի օբստրուկտիվ ապնոէ-հիպոպնոէ համախտանիշը (ՔՕԱՀՀ) մի վիճակ է, որը բնորոշվում է քնի ընթացքում, շնչառական ուժերի պահպանման ֆոնի վրա առաջացող, վերին շնչուղիների տարբեր աստիճանի...

Քիթ-կոկորդ-ականջ հիվանդություններ Սրտանոթաբանություն Նեֆրոլոգիա Թերապիա Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2012 (50)
Գոտկասրբանային ցավեր ունեցող հիվանդների մոտ դեպրեսիայի աստիճանի գնահատումը

Բանալի բառեր. ցավ, գոտկասրբանային ցավեր, դեպրեսիա

Ֆիզիկական ցավն` ըստ DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), լինում է սուր և խրոնիկական: Ի սկզբանե խրոնիկական էր կոչվում այն ցավը, որը տևում էր 6 ամիս և ավել...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1.2012 (49)
Կենտրոնական նյարդային համակարգի պերինատալ ախտահարմամբ նորածիների մոտ նեյրոսպեցիֆիկ էնոլազայի մակարդակի կլինիկական նշանակությունը

ԿՆՀ (կենտրոնական նյարդային համակարգ)-ի պերինատալ ախտահարման իրական հաճախականությունը հնարավոր չէ ճշտել, քանի որ չկա նևրոլոգիական նորման ախտաբանությունից տարանջատող հստակ չափորոշիչներ [1,3,8]...

Մանկական հիվանդություններ Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 3.2011
Հեստացիայի ախտաբանությամբ մայրերից ծնված երեխաների մոտ նեյրոսպեցիֆիկ էնոլազայի մակարդակի վերլուծությունը

ժամանակակից պերինատոլոգիայում գրանցված առաջընթացը հանգեցրեց նոր խնդիրների լուծման անհրաժեշտությանը, որոնք կապված են պտղի անտենատալ պաշտպանության և հեստացիոն պրոցեսի հետ [3,7,13,15]...

Մանկական հիվանդություններ Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 3.2011
Արդի ժամանակաշրջանում տուբերկուլոզային մենինգիտի կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները և բուժման արդյունքները II մաս

Ըստ DOTS ծրագրի, ուսումնասիրվել են ՏՄ-ով 74 հիվանդների (29 երեխա, 45 չափահաս) հիվանդության կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները: Նրանք 1998-2007թթ. բուժվել են ՀՀՏԴ-ի մանկական և արտաթոքային բաժանմունքներում...

Վարակաբանություն Առողջապահություն 1.2010
Գոտկա-սրբանային ցավեր. հիվանդության պատմության և նյարդաբանական քննության դերը ճշգրիտ ախտորոշման կայացման մեջ (գրականության ակնարկ)

Բանալի բառեր. գոտկա-սրբանային շրջանի ցավեր, պատճառաբանություն, նյար­դա­բա­նա­կան քննություն, հիվանդության պատմություն

Վերին շնչուղիների հիվանդություններից հետո գոտկա-սրբանային ցավերը (ԳՍՑ) հան­դիսանում են բժիշկներին դիմելու եր­կրորդ պատճառը [1]: Մեծահասակ մարդ­կանց մոտավորապես 70%-ն ունենում է...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1.2010 (41)
Տարբեր գենեզի դիսցիրկուլյատոր էնցեֆալոպաթիաների կոգնիտիվ խանգարումների դինամիկ գնահատումը Վեքսլերի մոդիֆիկացված թեստի միջոցով

Բանալի բառեր. դիսցիրկուլյատոր էնցեֆալոպաթիա, կոգնիտիվ խանգարումներ, անոթային դեմենցիա, Վեքսլերի թեստ

Գլխուղեղի անոթային հիվանդությունների քանակն ու հաճախականությունը, ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաս­տա­նում գնալով ավելանում են` բերելով...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1.2010 (41)
Արդի ժամանակաշրջանում տուբերկուլոզային մենինգիտի կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները և բուժման արդյունքները. I մաս

Վերջին մեկուկես տասնամյակում տուբերկուլոզով ընդհանուր հիվանդացության աճի հետ մեկտեղ դիտվում է արտաթոքային ձևերի, այդ թվում` գլխուղեղի թաղանթների (տուբերկուլոզային մենինգիտ` ՏՄ)...

Վարակաբանություն Առողջապահություն 4.2009
Ողնաշարի գոտկասրբանային հատվածի միջողնային աճառների վիրահատական բուժման ներվիրահատական բարդությունների հարցիշուրջ

Բանալի բառեր. լիկվորեա, միջողնային աճառների ճողվածքներ, վիրաբուաժական բուժում, ներվիրահատական բարդություններ

Վիրաբուժական հիվանդությունների բուժման բարդությունների քննարկումն ունի մեծ գործնական նշանակություն: Բաց գոտկային դիսկէկտոմիայի բարդությունները կարելի է պայմանականորեն բաժանել...

Վիրաբուժություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 4.2009 (40)
Ողնաշարի գոտկասրբանային հատվածի բազմակի միջողնային ճողվածքներ. վիրաբուժական ռազմավարությունը

Բանալի բառեր: բազմակի միջողնային աճառների ճողվածքներ, վիրաբուժական բուժում, ախտորոշում, կլինիկական դրսևրումներ

Ողնաշարի գոտկասրբանային հատվածի միջողնային աճառների բազմակի ճողվածքների (ԲՄԱՃ) բուժմանը նվիրված խնդիրները լիարժեք արտացոլված չեն գրականության մեջ...

Վիրաբուժություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 4.2009 (40)
Սաղմնային պրոտեոգլիկանները և նեյրոդեգեներատիվ ախտաբանությունը

Վերջին տասնամյակների ընթացքում զգալիորեն շատացել են նեյրոդեգեներատիվ հիվանդությունների նոզոլոգիական և ախտահամալիրային դրսևորումները։ Դրանց թվին առաջին հերթին պատկանում է անոթային թուլամտությունը, որի հիմքում ընկած է գլխուղեղի...

Առողջապահություն 1.2009
Զարկերակային հիպերտենզիայով հիվանդների մոտ կարպալ թունելի համախտանիշի զարգացման հավանականության գնահատումը

Բանալի բառեր. կարպալ թունելի համախտանիշ, կոմպրեսիոն նեյրոպաթիա, միջնակ նյարդ, զարկերակային հիպերտենզիա, ինտերստիցիալ ճնշում, էլեկտրոնեյրո միոգրաֆիա

Ներածություն: Կարպալ թունելի համախտանիշը (ԿԹՀ) կլինիկական պրակտիկայում ամենահաճախ հանդիպող կոմպրեսիոն նեյրոպաթիան է, որը հատկապես...

Սրտանոթաբանություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2009 (38)
Գլյուկոկորտիկոիդների կիրառումը սուր արմատիկային համախտանիշի բուժման ժամանակ

Կյանքի ժամանակակից պահանջները և աշխա­տան­քային պայմանները պարտադրում են արագ վերա­կանգնել հիվանդի առողջությունը և սեղմ ժամ­կետ­ներում նրան վերադարձնել ակտիվ գործու­նե­ության: Նորագույն տեխնոլոգիաների, դեղորայքի, սոցիալական միջոցների ներդրումը բժշկության մեջ հնարավորություն է տալիս...

Ինտենսիվ թերապիա Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 3.2008 (35)
Նատրիումի քլորիդի հիպերտոնիկ լուծույթի և մանիտոլի կիրառման արդյունավետությունն օսմոթերապիայի շրջանակներում

Գանգուղեղային վնասվածքների (ԳՈւՎ) և հեմո­ռագիկ ինսուլտների ինտենսիվ թերապիայի կարևորա­գույն խնդիրը է հանդիսանում  հիպովոլեմիայի արագ շտկումն ու հեմոդինամիկայի կայունացումը, հակա­ռակ դեպքում` ուղեղային անբավարար պերֆուզիայի պատճառով...

Ինտենսիվ թերապիա Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 3.2008 (35)

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ