Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Վարակաբանություն

Արդի ժամանակաշրջանում տուբերկուլոզային մենինգիտի կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները և բուժման արդյունքները II մաս

Ըստ DOTS ծրագրի, ուսումնասիրվել են ՏՄ-ով 74 հիվանդների (29 երեխա, 45 չափահաս) հիվանդության կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները: Նրանք 1998-2007թթ. բուժվել են ՀՀՏԴ-ի մանկական և արտաթոքային բաժանմունքներում:

 

Աղյուսակ 1-ում ներկայացվում է հիվանդության կլինիկական կազմը:

 

Ինչպես տեսնում ենք, կլինիկական ձևերից գերակշռում է ամենածանր ձևը` մենինգոէնցեֆալիտը` 54,1%, ինչը բնորոշ է արդի համաճարակային իրավիճակին: Տարբերությունն ըստ տարիքային խմբերի հավաստի չէ: Հինգ դեպքում մենինգոէնցեֆալիտը զուգակցվել է միելիտի հետ, մեկ երեխայի մոտ դիտվել է ուղեղի ախտահարում` տուբերկուլոմա, 3 չափահասների մոտ` տուբերկուլոզային օջախների սերմացրում, որն արձանագրվել է համակարգչային շերտագրությամբ: Հիվանդության սուր սկիզբը` բարձր ջերմություն, սաստիկ գլխացավեր, փսխումներ, ողնուղեղային հեղուկում բարձր ցիտոզ, դիտվել է 60,8%-ի դեպքում, մինչդեռ անցյալում այդ ցուցանիշը կազմել է մոտավորապես 30,0% [1, 2]: Աղյուսակ 2-ում ներկայացված է ՏՄ-ն` զուգորդված տուբերկուլոզի այլ ձևերի հետ:

 

Աղյուսակ 1. ԿՆՀՏ-ի կլինիկական ձևերը

 

Աղյուսակ 2. Մենինգիտը` զուգորդված տուբերկուլոզի այլ ձևերի հետ

 

Աղյուսակ 3. ՏՄ-ն` զուգորդված այլ հիվանդությունների հետ

 

Աղյուսակ 4 . ՏՄ-ի բուժման արդյունքները և հիվանդության ելքերը

 

Այսպիսով, 55,4%-ի դեպքում ՏՄ-ն զուգորդվել է այլ ձևերի հետ, ընդ որում` ավելի հաճախ երեխաների շրջանում (69,0%), քան չափահասների` (46,7%): Զուգորդված ախտահարումներից երեխաների մոտ գերակշռել է կորեկանման (միլիար) տուբերկուլոզը, չափահասների` տարածուն (բազմաօրգանային) ձևերը: Մինչդեռ նախկինում նույն դիսպանսերում կատարված հետազոտությունների արդյունքում (անցյալ դարի 80-90-ական թվականներին) ՏՄ-ի զուգորդում (82,4%) դիտվել է հիմնականում առաջնային տուբերկուլոզի ակտիվ կամ ոչ ակտիվ ձևերի հետ, իսկ տարածուն տուբերկուլոզի ոչ մի դեպք հեղինակները չեն արձանագրել [1, 2]:

 

Ուսումնասիրվել է նաև ՏՄ-ի զուգորդումն այլ հիվանդությունների հետ (աղյուսակ 3), նպատակ ունենալով վերհանել այլ հիվանդությունների դերը ՏՄ-ի առաջացման և կլինիկական գործընթացում:

 

Ինչպես երևում է աղյուսակից, կողմնակի հիվանդություններն ավելի հաճախ հանդիպել են չափահասների շրջանում (51,1%), քան երեխաների (27,6%), ընդհանուրը կազմել է 41,9%: Առավել հաճախ զուգորդումը եղել է հասարակ հերպեսի վիրուսների (ՀՀՎ-1, ՀՀՎ-2) հետ (18,9%), որոնք, ըստ ՀՀՏԴ-ում կատարված հետազոտությունների արդյունքների [2], իմունիտետի անկման պատճառով ֆոնային գործոն են տուբերկուլոզի զարգացման համար: Հինգ դեպքում (1 երեխա, 4 չափահաս)` 6,8%, հայտնաբերվել է ՁԻԱՀ, ընդ որում, բոլորը հիվանդացել են վերջին 3 տարում:

 

Իմունիտետի ցածր մակարդակի մասին է վկայում 46 հետազոտվածներից կեսի մոտ (47,8%) տուբերկուլինի նկատմամբ բացասական` աներգիայի առկայությունը (տուբերկուլինի ներմաշկային փորձի բացասական ռեակցիա):

 

ՏՄ-ի զարգացման հարցում (հատկապես վաղ տարիքի երեխաների համար) ծանրացուցիչ գործոններից մեծ դեր ունեն ընտանեկան շփումը ծնողների և այլ ազգականների հետ, անորակ պատվաստումը կամ դրա բացակայությունը, որոնք կազմել են համապատասխանաբար 48,3% (0-3 տարեկանները` 83,3%), 48,3% (վաղ տարիքի երեխաները` 58,3%):

 

Ըստ DOTS ծրագրի, խիստ անկողնային ստացիոնար ռեժիմի պայմաններում (հակատուբերկուլոզայինª ախտածագումնային և ախտանշանային 4 դեղամիջոցներով զուգորդված) երկարացված բուժման տևողության (8, 9, 10 ամիս) արդյունքների ուսումնասիրությունը ցույց տվեց հետևյալը (աղյուսակ 4):

 

Ինչպես տեսնում ենք, լրիվ կլինիկական առողջացման դեպքերը կազմել են 54,1%, լավացմանը, մնացորդային փոփոխություններով` 17,6, մահվանը` 28,4%:

 

Մեր ստացած տվյալները համեմատելով անցյալ դարի 80-90-ականներին հրատարակված գրականության մեջ նշված 120 հիվանդների բուժման տվյալների հետ, պարզվել է, որ, ըստ DOTS ծրագրի բուժման, երբ հիվանդներին նշանակվել է բարձր արդյունավետությամբ պիրազինամիդ դեղամիջոցը, որը լավ թափանցում է ողնուղեղային թաղանթ, ՏՄ-ով հիվանդների բուժման արդյունքներն ավելի բարձր են: Մինչ այդ արձանագրվել էր կլինիկական առողջացման 38,9, մնացորդային փոփոխությունների` 25, մահվան` 36,4% դեպք:

 

Այսպիսով, ներկայումս հանրապետությունում դիտվում է ՏՄ-ի աճ չափահասների թվի հաշվին, ինչը պայմանավորված է տուբերկուլոզի, այդ թվում` թոքային ձևերի զգալի աճով, դրանց վաղաժամ հայտնաբերման գործում եղած թերություններով, նորածինների հակատուբերկուլոզային պատվաստումների կատարման և օջախներում կանխարգելիչ միջոցառումների անբավարարությամբ: ՏՄ-ի կլինիկական ընթացքը ներկայումս բնորոշվում է սուր սկզբի, մենինգաէնցեֆալիտի գերակշռությամբ, երբեմն ուղեղի տուբերկուլոմաների և օջախային սերմնացրմամբ, հաստատված ՀՇ-ով, հաճախակի զուգորդումով տուբերկուլոզի այլ ձևերի, այդ թվում` բազմաօրգանային ախտահարումով տուբերկուլոզի, ինչպես նաև տարբեր հիվանդությունների հետ:

 

Այսպիսով, բուժման արդյունքներն, ըստ DOTS ծրագրի կիրառման, անցյալ տարիների հետ համեմատած, ավելի բարձր է:

 

ՏՄ-ով հիվանդացության նվազեցման համար անհրաժեշտ է ուժեղացնել կանխարգելիչ և վաղ հայտնաբերման նպատակով իրականացվող աշխատանքներն առողջապահության բոլոր օղակներում:

 

Գրականության ցանկ

 

  1. Гаспарян А.А., Стамболцян Е.П. Туберкулезный менингит и его исхолы у летей и полростков на современном этапе.// Мат. IV Закавказского сЪезла фтизиатров - Баку - 1987 - с.146-148.
  2. Каралян М.А., Степанян СМ., Улумян А.К., Карапетян Э.Т. Пол вируса простого герпеса 1-го типа в развитии туберкулезного менингоэнцефалита. Проблемы туберкулеза - Москва - 2005 - N12 - с. 39-41.

Հեղինակ. Անիկ Ուլումյան, Ելենա Ստամբոլցյան ՀՀ ԱՆ հանրապետական հակատուբերկուլոզային դիսպանսերից
Սկզբնաղբյուր. Առողջապահություն 1.2010 (286)
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Ծանր սեպսիս. ախտաբանական վիճա՞կ, թե՞ ծանրության աստիճան

Բանալի բառեր. սեպսիս, համակարգային բորբոքային ռեակցիայի համախտանիշ, բորբոքում

Սեպսիսը շարունակում է մնալ ժամանակակից բժշկական հետազոտությունների հետաքրքրության կենտրոնում, քանի որ դրա բուժման հարցերը դեռևս վիճելի են, վերջնականորեն համաձայնեցված ու համակարգված չեն...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2011 (46
Միզասեռական կանդիդոզի բուժումը միկոֆլու դեղամիջոցով

Բանալի բառեր. Միզասեռական կանդիդոզ, միկոֆլու, ֆլուկոնազոլ

Ներածություն: Մանկաբարձագինեկոլոգիական հիվանդությունների կառուցվածքում սնկային` կանդիդային վուլվովագինիտը (ԿՎՎ) շարունակում է զբաղեցնել առաջատար...

Պերինատոլոգիա, մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա Ուրոլոգիա Վեներաբանություն Առողջապահություն 2.2011 Դեղագիտություն
Երիկամների տուբերկուլյոզ (գրականության տեսություն)

Տուբերկուլյոզն ամբողջ աշխարհում շարունակում  է մնալ  մահացության ամենաշատ տարածված  պատճառներից  մեկը  ինֆեկցիոն  հիվանդությունների շարքում: Ըստ Առողջապահության Համաշխարային Կազմակերպության` ամեն տարի աշխարհում տուբերկուլյոզից...

Նեֆրոլոգիա Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 2.2011
Վարակը և իմունիտետը որպես հակասությունների օրինաչափ միասնություն` բնության մեջ համաճարակային գործընթացը դեպի հավերժություն տանող պայքարում (համաճարակաբանի մտորումներ)

Բնությունը միասնական է` յուր հակասություններով, «սխալներով»,«պոռթկումներով», կատակլիզմներով ու բարերարությամբ հավասարակշռված, համակարգված, ճշմարիտ ու ներդաշնակ: Այս հատկանիշներն իրենց տարբեր դրսևորումներով ներդրված են յուրաքանչյուր...

Առողջապահություն 1.2011
Գիտական օգտակար աշխատություն

«Մանրէային թաղանթներ: Ուլտրակառուցվածք, կենսաէլեկտրոքիմիա, կենսաէներգետիկա և կենսաֆիզիկա» (Խմբագիր Արմեն Թռչունյան),«Հետազոտական  նշանասյուն» հրատարակչություն, Տրիվանդրում...

Առողջապահության լրատու 1.2010
Նիտրատների ազդեցությունը կաթնաթթվային բակտերիաների զարգացման վրա

Սննդի որակը և անվտանգությունը կարևոր դեր ունեն մարդու առողջության համար, որին վերջին ժամանակներս մեծ վտանգ է սպառնում սննդամթերքների աղտոտվածության պատճառով...

Առողջապահություն 2.2010
Գյումրիում ավստրալիական հակածինի (HBsAg) նկատմամբ հետազոտությունների շուրջ

Վիրուսային հեպատիտները շարունակում են մնալ ժամանակակից բժշկության հրատապ խնդիրներից մեկը` պայմանավորված այս վարակների լայն տարածվածությամբ (նաև զարգացած երկրներում)...

Լաբորատոր հետազոտություններ
Գյումրիում ավստրալիական հակածինի (HBsAg) նկատմամբ հետազոտությունների շուրջ

Վիրուսային հեպատիտները շարունակում են մնալ ժամանակակից բժշկության հրատապ խնդիրներից մեկը` պայմանավորված այս վարակների լայն տարածվածությամբ (նաև զարգացած երկրներում) և համաճարակաբանական բարձր ներուժով[6,9]...

Թվեր և փաստեր Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 1.2010
Արդի ժամանակաշրջանում տուբերկուլոզային մենինգիտի կլինիկական ընթացքի առանձնահատկությունները և բուժման արդյունքները. I մաս

Վերջին մեկուկես տասնամյակում տուբերկուլոզով ընդհանուր հիվանդացության աճի հետ մեկտեղ դիտվում է արտաթոքային ձևերի, այդ թվում` գլխուղեղի թաղանթների (տուբերկուլոզային մենինգիտ` ՏՄ)...

Նյարդաբանություն Առողջապահություն 4.2009
Աղիքային սուր վարակների սեզոնայնությունը Գյումրիում

Սկիզբը` 2009, N3-ում

Մեր հոդվածի առաջին մասում («Առողջապահություն», 2009, N2, 20-22 էջ) նշեցինք, որ Գյումրիում աղիքային վարակների (ԱՎՇ) սեզոնային օրինաչափությունը բացահայտելու նպատակով կատարել ենք 30-ամյա հետահայաց...

Թվեր և փաստեր Առողջապահություն 4.2009
Օնկոլոգիական հիվանդների B և C հեպատիտների վիրուսներով վարակվածության բնութագիրը

Բանալի բառեր.  սոլիդ ուռուցքներ, օնկոհեմատոլոգիա, B հեպատիտ, C հեպատիտ, հիվանդներ, վարակվածության դրոշմներ

Պարէնտերալ վիրուսային հեպատիտները,  մասնավորապես B և C հեպատիտները (HB, HC), շարունակում են դասվել հանրային առողջության կարևորագույն հիմնախնդիրների շարքին [9]...

Ուռուցքաբանություն Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2009
Թոքերի ֆիբրոզ-կավերնոզ տուբերկուլյոզի կլինիկական բնութագիրը

անալի բառեր. թոքային տուբերկուլյոզի խրոնիկական ընթացք ունեցող ձևեր, ֆիբրոզ-կավերնոզ տուբերկուլյոզ, հիվանդության ուշացած հայտնաբերում, տուբերկուլյոզային պրոցեսի ակտիվացում, բազմադեղորայքակայունություն:

Թոքային տուբերկուլյոզի խրոնիկական ընթացք ունեցող ձևերից ամենատարածվածը թոքերի ֆիբրոզ-կավերնոզ տուբերկուլյոզն է: Տուբերկուլյոզի այս ձևին բնորոշ է ալիքաձև և առաջադիմող ընթացքը...

Շնչառական համակարգ Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2009
Ապենդիցիտը և ճիճվային հիվանդությունները

Դեռևս հազարամյակներ առաջ աջ զստափոսում տեղակայված, այսպես կոչված` բորբոքային ուռուցքներից սովորաբար հիվանդները մահանում էին ծանր տառապանքներից: Բուժման դեպքեր հազվադեպ էին գրանցվում: XVI դարում պարզվեց, որ այդ տառապանքների պատճառը...

Վիրաբուժություն Առողջապահություն 3.2009
Աղիքային սուր վարակների սեզոնայնությունը Գյումրիում

Համաճարակային գործընթացի պարբերականության վրա ազդող հիմնական գործոններից են բնակլիմայական, սոցիալ-տնտեսական, բժշկաաշխարհագրական ազդակները, որոնց համալիր ազդեցության ֆոնի վրա վարակիչ...

Թվեր և փաստեր Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Առողջապահություն 3.2009

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ