Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

 

Սալուտեմ 3.2021

Արևային ճառագայթում: Արևային բռնկումները՝ բարձր ճառագայթման վտանգ. Սալուտեմ ամսագիր №3

Արևային ճառագայթում: Արևային բռնկումները՝ բարձր ճառագայթման վտանգ. Սալուտեմ ամսագիր №3

Արևը լույսի և ջերմության աղբյուր է, որն անհրաժեշտ է Երկրի ամբողջ կենդանական աշխարհին։ Լույսի ֆոտոններից բացի այն արձակում է կոշտ իոնիզացնող ճառագայթներ, որոնք բաղկացած են հելիումի միջուկից և պրոտոններից։ Ինչո՞ւ է դա տեղի ունենում։


Արևային ճառագայթման պատճառները


Արևային ճառագայթումը (ԱՃ) տեղի է ունենում ցերեկային ժամերին՝ արևի մթնոլորտում քրոմոսֆերային բռնկումների ժամանակ։ Արևային նյութի մի մասն արտանետվում է տիեզերական տարածություն՝ ձևավորելով տիեզերական ճառագայթներ, որոնք հիմնականում բաղկացած են հելիումի ոչ մեծ քանակությամբ միջուկներից և պրոտոններից։ Այս լիցքավորված մասնիկներն արևային բռնկման տեսանելի լինելուց 15-20 րոպե հետո հասնում են Երկրի մակերևույթին։


Օդը հատում է առաջնային տիեզերական ճառագայթումը՝ առաջացնելով կասկադային միջուկային հեղեղ, որը բարձրության նվազման հետ մարում է։ Արդյունքում առաջանում են նոր մասնիկներ՝ պիոններ, որոնք տրոհվում և վերածվում են մյուոնների։ Սրանք թափանցում են մթնոլորտի ստորին շերտեր և ընկնում Երկրի վրա՝ թաղվելով 1500 մետր խորության տակ։ Հենց մյուոններն են պատասխանատու երկրորդային տիեզերական և բնական ճառագայթման համար, որոնք ազդում են մարդու վրա։


Արևային ճառագայթման սպեկտրը


ԱՃ սպեկտրը ներառում է կարճ և երկար ալիքային ճառագայթներ.

 

  • գամմա-ճառագայթներ,
  • ռենտգեն ճառագայթներ,
  • ուլտրամանուշակագույն ճառագայթում,
  • տեսանելի լույս,
  • ինֆրակարմիր ճառագայթում։


ԱՃ ավելի քան 95%-ն ընկնում է «օպտիկական պատուհանի» վրա, որը կազմում է սպեկտրի տեսանելի մասը՝ ուլտրամանուշակագույն (ՈՒՄ) և ինֆրակարմիր ալիքների հարակից շրջաններով: Մթնոլորտի շերտերով անցնելիս ԱՃ ազդեցությունը թուլանում է, ամբողջ իոնիզացնող ճառագայթները, ռենտգեն և ՈՒՄ ճառագայթների գրեթե 98%-ը պահվում է Երկրի մթնոլորտի կողմից։ Գրեթե առանց կորուստների Երկիր են հասնում տեսանելի լույսը և ինֆրակարմիր ճառագայթումը, թեև դրանք էլ մասամբ կլանվում են օդում գտնվող փոշու մասնիկների և գազի մոլեկուլների կողմից։ Սա է պատճառը, որ ԱՃ-ը Երկրի մակերևույթին նկատելիորեն չի բարձրացնում ռադիոակտիվ ճառագայթումը։ ԱՃ-ը` տիեզերական ճառագայթների հետ միասին, ճառագայթման տարեկան ընդհանուր չափաբաժնի գոյացման մեջ կազմում է ընդամենը 0,3 մԶվ/տարի։ Սակայն սա միջինացված արժեք է, իրականում Երկրի տարբեր հատվածների վրա ընկնող ճառագայթումը տարբեր է՝ կախված տեղանքի աշխարհագրական դիրքից։


Որտե՞ղ է արևային իոնիզացնող ճառագայթումն ավելի ուժեղ


Տիեզերական ճառագայթների առավելագույն հզորությունն արձանագրվում է բևեռներում, իսկ նվազագույնը՝ հասարակածում։ Սա պայմանավորված է նրանով, որ Երկրի մագնիսական դաշտը դեպի բևեռներ է շեղում տիեզերքից ընկնող լիցքավորված մասնիկները։ Բացի այդ, ճառագայթումն ուժեղանում է՝ կապված բարձրության հետ. ծովի մակարդակից 10 կմ բարձրության վրա այդ ցուցանիշն աճում է 20-25 անգամ։ Ավելի մեծ չափաբաժնով ԱՃ ակտիվ ազդեցության ենթարկվում են բարձր լեռնային շրջանների բնակիչները, քանի որ մթնոլորտը լեռներում ավելի բարակ է և հեշտությամբ է անցկացնում արևից եկող գամմա-քվանտ և տարրական մասնիկների հոսանքները։


Կարևո՛ր է


Մինչև 0,3 մԶվ/ժ ճառագայթման մակարդակը լուրջ ազդեցություն չի թողնում, սակայն 1,2 մկԶ/ժ չափաբաժնի դեպքում խորհուրդ է տրվում լքել շրջանը, խիստ անհրաժեշտության դեպքում՝ գտնվել առավելագույնը կես տարի։ Նշված ցուցանիշների կրկնապատկման դեպքում պետք է այդ տարածքում գտնվել ընդամենը երեք ամիս։


Եթե ծովի մակարդակին տիեզերական ճառագայթման տարեկան չափաբաժինը կազմում է 0,3 մԶվ/տարի, ապա բարձրության ավելացման հետ յուրաքանչյուր հարյուր մետրի վրա այդ ցուցանիշն ավելանում է 0,03 մԶվ/տարով։ Ոչ մեծ հաշվարկների իրականացումից հետո կարելի է եզրակացնել, որ 2000 մ բարձրությամբ լեռներում յոթօր-յա հանգիստը կուղեկցվի 1,3 մԶվ/տարի ճառագայթմամբ և կապահովի ճառագայթման ամբողջ տարեկան նորմայի գրեթե կեսը (2,4 մԶվ/տարի)։


Եթե այսպես է, ուրեմն լեռների բնակիչները տարեկան ստանում են ճառագայթման նորման մի քանի անգամ գերազանցող չափաբաժին և պետք է ավելի հաճախ հիվանդանան լեյկոզով և քաղցկեղով, քան հարթավայրերի բնակիչները։ Իրականում այդպես չէ. լեռնային շրջաններում արձանագրվում է այս հիվանդություններից ավելի ցածր մահացություն, իսկ բնակչության մի մասը երկարակյացներ են։ Սա ապացուցում է այն փաստը, որ բարձր ճառագայթման ակտիվության վայրերում երկար մնալը բացասաբար չի ազդում մարդու օրգանիզմի վրա։


Արևային բռնկումները՝ որպես բարձր ճառագայթման վտանգ


Արևային բռնկումները մեծ վտանգ են մարդու և ամբողջ կենդանական աշխարհի համար, քանի որ արևային ճառագայթման հոսքի խտությունը կարող է գերազանցել տիեզերական ճառագայթման սովորական մակարդակը հազար անգամ։


Այսօր բազմաթիվ տվյալներ են ստացվել, որոնք վկայում են արևային ակտիվության տասնմեկամյա ցիկլերի և հիվանդությունների բռնկումների , ինչպես նաև միջատների, կաթնասունների և վիրուսների զանգվածային միգրացիաների և սեզոնային բուռն բազմացումների միջև կապի մասին։ Արյունաբանները նշում են կաթվածների քանակի ավելացում արևի առավելագույն ակտիվության շրջաններում։ Այս վիճակագրու: յունը պայմանավորված է նրանով, որ այդ շրջանում բարձրանում է մարդկանց արյան մակարդելիությունը, իսկ քանի որ սրտային հիվանդների մոտ կոմպենսատոր գործունեությունն ընկճված է, տեղի են ունենում սրտի աշխատանքի խաթարումներ:


Արևային խոշոր բռնկումներն այնքան էլ հաճախադեպ չեն՝ տարեկան 4 անգամ։ Այդ ընթացքում մեծանում են բծերի չափերը և քանակը, արևային պսակում առաջանում են հզոր պսակային ճառագայթներ՝ բաղկացած պրոտոններից և ոչ մեծ քանակությամբ ալֆա-մասնիկներից։ Աստղաբանության ամենահզոր հոսքերը գրանցվել են 1956 թ., երբ Երկրի մակերևույթին տիեզերական ճառագայթման խտությունն ավելացել է 4 անգամ։


Ինչպե՞ս վնասազերծվել


Իհարկե, լեռներում բարձր ճառագայթային ֆոնն առիթ չէ դեպի լեռներ ուղևորությունից հրաժարվելու համար։ Պարզապես պետք է մտածել անվտանգության միջոցների մասին և ճանապարհորդել շարժական ռադիոմետրով, որը կօգնի վերահսկել ճառագայթման մակարդակը և, անհրաժեշտության դեպքում, սահմանափակել վտանգավոր շրջաններում գտնվելու ժամանակը։ Այն վայրերում, որտեղ հաշվիչի ցուցիչը ցույց է տալիս 7 մկԶվ/ժ իոնիզացնող ճառագայթում, պետք է մեկ ամսից ավելի չմնալ։

 

https://www.quarta-rad.ru

 

«ՍԱԼՈՒՏԵՄ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր
Պետական գրանցման համար․ 211․200․00969
[email protected]
+(374) 91 64 10 15
+(374) 98 79 15 15

Սկզբնաղբյուր. «Սալուտեմ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր, N3
med-practic.com կայքի ադմինիստրացիան տեղեկատվության բովանդակության համար

պատասխանատվություն չի կրում
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Աուտիզմը՝ որպես զարգացման ընդհանուր խանգարում. Սալուտեմ ամսագիր №3
Աուտիզմը՝ որպես զարգացման ընդհանուր խանգարում. Սալուտեմ ամսագիր №3

Հոգեբանական զարգացման ընդհանուր խանգարումները բնորոշվում են սոցիալական փոխհարաբերություններում և հաղորդակցման ոլորտում որակական շեղումներով, ինչպես նաև հետաքրքրությունների...

Առողջ երեխա Հոգեկան առողջություն
Գլաուկոմա. Սալուտեմ ամսագիր №3
Գլաուկոմա. Սալուտեմ ամսագիր №3

Գլաուկոման հիվանդություն է, որն ախտահարում է տեսողական նյարդը և հանգեցնում անդառնալի կուրության։ Այն անդառնալի կուրության հիմնական պատճառներից է և նման հիվանդությունների շարքում գրավում է երկրորդ տեղը...

Ակնաբանություն
Ճանապարհորդի դեղատուփը. Սալուտեմ ամսագիր №3
Ճանապարհորդի դեղատուփը. Սալուտեմ ամսագիր №3

Սկսվել է երկար սպասված արձակուրդային հրաշալի ժամանակաշրջանը։ Ձմեռվա երկար երեկոներին շատերս էինք երազում, թե ինչպես պիտի կապենք ճամպրուկները, ընտրում էինք ճամփորդական երթուղիներ...

Առաջին նախաբժշկական օգնություն
«Լավ վիրաբույժը պետք է նաև լավ մարդ լինի». Հովհաննես Սարուխանյան. Սալուտեմ ամսագիր №3
«Լավ վիրաբույժը պետք է նաև լավ մարդ լինի». Հովհաննես Սարուխանյան. Սալուտեմ ամսագիր №3

Խոստովանում է՝ եթե նորից վիճակվեր ընտրություն կատարել, ապա կրկին բժշկի մասնագիտությունը կընտրեր։ Իր հաջողությունների ու ձեռքբերումների, հաղթահարած դժվարությունների մասին վաստակաշատ...

Բժշկի ընդունարանում Բժիշկներ
«Ասացի՝ ուզում եմ սրտաբան դառնալ, որ բուժեմ պապիկիս հիվանդությունից ունեցող մարդկանց». Սարգիս Կիրամիջյան. Սալուտեմ ամսագիր №3
«Ասացի՝ ուզում եմ սրտաբան դառնալ, որ բուժեմ պապիկիս հիվանդությունից ունեցող մարդկանց». Սարգիս Կիրամիջյան. Սալուտեմ ամսագիր №3

Մեր հայրենակից Սարգիս Կիրամիջյանը, որ բնակություն է հաստատել ԱՄՆ-ում, իր մասնագիտական ուղին մանուկ հասակում է ընտրել։ Փոքրիկ Սարգսի վրա խոր ազդեցություն էր թողել սիրելի պապիկը, որ երկար տարիներ տառապում էր...

Բժշկի ընդունարանում Բժիշկներ
Կոփում. Սալուտեմ ամսագիր №3
Կոփում. Սալուտեմ ամսագիր №3

Կոփման ընդհանուր կանոնն ամեն օր սխրանք գործելն է։ Եթե սովորել եք երկար ժամանակ կիրառվող որևէ մեթոդի, ժամանակն է ընդլայնել հնարավորությունների հորիզոնները...

Առողջ ապրելակերպի հիմունքները
Ինչպես խնամել ոտքերը. Սալուտեմ ամսագիր №3
Ինչպես խնամել ոտքերը. Սալուտեմ ամսագիր №3

Ոտքերն օգնում են տեղաշարժվել ամբողջ օրվա ընթացքում: Ամեն օր քայլքի ժամանակ ոտքերը, փաստորեն, իրենց վրա կրում են քաշը կրկնակի գերազանցող ծանրաբեռնվածություն: Այդ պատճառով շատ կարևոր է խնամել դրանք...

Մարմնի խնամք
Ինչ պետք է իմանալ ջերմային կամ արևային հարվածի մասին. Սալուտեմ ամսագիր №3
Ինչ պետք է իմանալ ջերմային կամ արևային հարվածի մասին. Սալուտեմ ամսագիր №3

Ջերմային հարված սովորաբար տեղի է ունենում, երբ մարդը գերտաքանում է։ Դա կարող է պատահել աշխատելիս, մարզվելիս կամ պարզապես շոգ վայրում գտնվելիս։ Ջերմային հարվածը չբուժելու դեպքում կարող են վնասվել ներքին օրգանները...

Առաջին նախաբժշկական օգնություն
Արևային հերոդերմիա. Սալուտեմ ամսագիր №3
Արևային հերոդերմիա. Սալուտեմ ամսագիր №3

Տարիներ շարունակ արևային լույսի կանոնավոր ներգործությունը կարող է հանգեցնել մաշկի վաղաժամ ծերացման՝ արևային հերոդերմիայի, համախտանիշի, որը պայմանավորված է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների...

Ծերություև և երկարակեցություն Մաշկաբանություն Առողջ և գեղեցիկ
Արևային ալերգիա. Սալուտեմ ամսագիր №3
Արևային ալերգիա. Սալուտեմ ամսագիր №3

Արևային ճառագայթները ոչ միայն տաքացնում են մեզ՝ անասելի ուրախություն պարգևելով հատկապես ձմռան ցրտին, այլև ամրացնում են մեր իմունիտետը։ Սակայն, ցավոք, արևի տակ մնալը որոշ մարդկանց մոտ կարող է...

Ալերգոլոգիա
Արևային այրվածքներ: Ինչո՞վ է վտանգավոր արևային այրվածքը. Սալուտեմ ամսագիր №3
Արևային այրվածքներ: Ինչո՞վ է վտանգավոր արևային այրվածքը. Սալուտեմ ամսագիր №3

Արևային այրվածքներն առաջանում են մաշկի վրա ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ավելցուկային ազդեցության հետևանքով, ընդ որում, ուլտրամանուշակագույն-B ճառագայթների սպեկտրի ալիքները...

Մաշկաբանություն Ռադիոլոգիա և այրվածքաբանություն
Ամառային ըմպելիքներ. Սալուտեմ ամսագիր №3
Ամառային ըմպելիքներ. Սալուտեմ ամսագիր №3

Ստորև ներկայացվում են ամենատարածված ըմպելիքները, որոնք բժիշկները խորհուրդ են տալիս գործածել ամռանը ծարավը հագեցնելու համար։ Դրանցից յուրաքանչյուրի օգտակարությունը գնահատվել է տասը բալանոց սանդղակով...

Սնունդը և առողջությունը
Երեխայի անվտանգությունը ջրում և ջրի մոտակայքում. Սալուտեմ ամսագիր №3
Երեխայի անվտանգությունը ջրում և ջրի մոտակայքում. Սալուտեմ ամսագիր №3

Երեխաները շատ են սիրում լողալ. դա կոփում է նրանց, օգնում է ամրացնել առողջությունը։ Սակայն որպեսզի երեխաները ջրում ո՛չ միայն ուրախ, այլ նաև անվտանգ ժամանակ անցկացնեն, ծնողները պետք է հետևեն մի քանի պարզ...

Առողջ երեխա
Ամռան տապին մաշկը հատուկ խնամքի և ուշադրության կարիք ունի. մաշկաբան Հովհաննես Հովհաննիսյան. Սալուտեմ ամսագիր №3
Ամռան տապին մաշկը հատուկ խնամքի և ուշադրության կարիք ունի. մաշկաբան Հովհաննես Հովհաննիսյան. Սալուտեմ ամսագիր №3

Ինչպե՞ս ամռան տապին պաշտպանել մաշկը։ Ի՞նչ վտանգներ կարող են առաջանալ արևի ճառագայթների տակ երկար պառկելու դեպքում։ Արևապաշտպան միջոցների ճիշտ ընտրությունը կարևո՞ր է։ Այս մասին զրուցել ենք մաշկաբան...

Մաշկաբանություն Բժշկի ընդունարանում Առողջ և գեղեցիկ

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ