Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Հունիսի 25-ին ծնվել է սովետական ֆիզիոլոգ, դոմինանտի մասին ուսմունքի ստեղծողը, ԽՍՀՄ ԳԱ պրոֆեսոր Ալեքսեյ Ուխտոմսկին
Ալեքսեյ Ուխտոմսկին ծնվել է 1875 թ. հունիսի 25-ին Յարոսլավի նահանգում, նախկին զինվորականի ընտանիքում: Նա ընտանիքի չորրորդ երեխան էր, և վաղ մանկությունում նրան դաստիարակության էին տվել քրոջը՝ Աննա Ուխտոմսկայային:
13 տարեկանում Ալեքսեյն ընդունվել է Նիժնենովգորոդի կադետական կորպուսը, որտեղ տարվել է փիլիսոփայությամբ, հոգեբանությամբ, էթիկայով և գրականությամբ: Ավելի ուշ, Մոսկվայի հոգևոր ակադեմիայի բանավոր բաժնում սովորելու ընթացքում նրա հետաքրքրությունների շարքում ավելացավ նաև ֆիզիոլոգիան:
Ավարտելով ակադեմիան՝ նա հրաժարվեց եկեղեցականի կարիերայից, պլանավորելով ֆիզիոլոգիա ուսումնասիրել: Սակայն այդ ժամանակ գոյություն ունեցող օրենքը հոգևոր ակադեմիայի շրջանավարտներին արգելում էր բուհերի բնական բաժիններ ընդունվել: Ուխտոմսկին շրջանցեց՝ որպես ազատ ունկընդիր ընդունվելով Սանկտ-Պետերբուրգի համալսարանի արևելյան ֆակուլտետ, իսկ մեկ տարի անց տեղափախվեց նույն համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը ֆիզիոլոգիայի ուսումնասիրման համար (դա օրենքը չէր արգելում):
1902 թ. ապագա գիտնականը ծանոթացավ պրոֆեսոր Ն.Ե. Վվեդենսկու հետ, ում հետ ավելի ուշ սկսեց աշխատել անտագոնիստների ռեֆլեքսների վրա: 1911 թ. նա պաշտպանում է մագիստրոսական ատենախոսությունը և մինչև 1917 թ. դասախոսություն է կարդում Հոգենյարդաբանական ինստիտուտում (այժմ Իլյա Մեչնիկովի անվ. հյուսիսարևմտյան պետական բժշկական համալսարան):
1918 թ. Ուխտոմսկու տունը բոլշեվիկները խլեցին՝ գիտնականին միայն երկու սենյակ թողնելով: Այս ժամանակ անվտանգության փաստաթղթերը նրան մահապատժից փրկեցին, պատիժը բանտով փոխարինեցին: 1920 թ. հունվարին Ուխտոմսկին ազատվեց, և նրան նույնիսկ վերադարձրեցին տան մի մասն ու որոշ իրեր, բայց հայրենիք նա այլևս չվերադարձավ:
1920 թ. նա գլխավորեց Բնական գիտությունների ինստիտուտի լաբորատորիան: 1922 թ., Ն.Ե. Վվեդենսկու մահից հետո, նա Պետերբուրգի համալսարանի Մարդու և կենդանիների ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի վարիչ դարձավ: Հետագա տարիներին ակտիվորեն գիտական աշխատանքով էր զբաղվում, դասախոսություններ էր կարդում Լենինգրադի մի շարք ԲՈՒՀ-երում:
Հայրենական Մեծ պատերազմն Ուխտոմսկին Լենինգրադում դիմավորեց. այլ գիտնականների հետ միասին նա աշխատում էր պաշտպանության կարիքների վրա և ղեկավարում էր ռազմական ժամանակների համար արդիական վնասվածքային շոկի վերաբերյալ հետազոտությունները:
Ուխտոմսկու գլխավոր գիտական բացահայտումը դոմինանտի սկզբունքը դարձավ, որը մարդու վարքագծի և հոգեկան գործընթացների մի շարք տեսակները բացատրող տեսություն էր: Նրա հետազոտությունների շնորհիվ դոմինանտի մասին ուսմունքը ֆիզիոլոգիայի սահմաններից դուրս եկավ՝ դառնալով առանձին ուղղություն փիլիսոփայական անթրոպոլոգիայի և հոգեբանության մեջ:
Իր գիտական հետազոտությունների համար գիտնականը Լենինի անվ. մրցանակ ստացավ, ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից անդամ ընտրվեց, իսկ ավելի ուշ՝ 1935 թ., ԽՍՀՄ ԳԱ իրական անդամ դարձավ: Հիմնական գիտական գործունեությունից բացի զբաղվում էր աստվածաբանությամբ, փիլիսոփայությամբ, պոլիտէկոնոմիայով, ճարտարապետությունով, նկարիչ էր, գիտեր յոթ լեզու և ջութակ էր նվագում:
Ալեքսեյ Ուխտոմսկին մահացավ 1942 թ. օգոստոսի 31-ին ֆաշիստներով շրջապատված Լենինգրադում:
Կարդացեք նաև
1988 թվականին Առողջապահութհան միջազգային կազմակերպությունը մայիսի 31-ը հայտատարեց առանց ծխախոտի միջազգայի օր: Միջազգային հանրության առաջ խնդիր էր դրվել հասնել այն բանին, որ XXI դարում ծխախոտի...
Գերման Հագենը ծնվել է 1817 թ. մայիսի 30-ին Կենիգսբերգում (այժմյան Կալինինգրադ): Նա իր կարիերան սկսել է 1836 թ. Կենիգսբերգի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ ընդունվելուց հետո...
Մայիսի 29-ը առողջ մարսողության համաշխարհային օրն է (World Digestive Health Day), որը սահմանվել է համաշխարհային աղեստամոքսային կազմակերպության նախաձեռնությամբ (World Gastroenterology Organisation, WGO)...
Ժոզեֆ Իգնաս Գիլյոտենը (Գիյոտեն) ծնվել է 1738 թ. մայիսի 28-ին Սենտեում (Ֆրանսիա): Նա բժշկություն էր ուսումնասիրում Ռեյսում և Փարիզում՝ 1768 թ. ավարտելով Փարիզի համալսարանը: 1789 թ. մայիսի...
Ամեն տարի մայիսի 28-ին Հայաստանի բնակիչները Առաջին Հանրապետության օրն են նշում: Այս տոնի երկրորդ անունը Ինքնիշխանության վերականգնման օր է: 1918 թ. մայիսի 28-ին ավելի քան վեց դար տարբեր նվաճողների...
Հոմոֆոբիա տերմինն առաջացել է հունարեն homо- միանման և phоbos- վախ բառերից: Այս տերմինը շրջանառության մեջ է դրվել 1972 թ.: Մինչ այդ երևույթը, որն այսօր կոչվում է հոմոֆոբիա, հասարակական նորմա էր...
Յուրաքանչյուր տարի, մայիս ամսվա երրորդ կիրակի օրն ընդունված է հիշել այն մարդկանց, որոնք մահացել են ՁԻԱՀ-ից: Սա արվում է ՁԻԱՀ-ով հիվանդ և ՄԻԱՎ վարակակիր մարդկանց խնդիրների վրա միջազգային հանրության ուշադրությունը գրավելու և այս հիվանդության հետագա...
ՄԻԱՎ վարակի համաճարակն իր ներգործությամբ և կործանարար չափերով աշխարհում արտակարգ իրավիճակ է ստեղծել: Առաջին անգամ արձանագրվելով 1981թ.-ին ԱՄՆ-ում, այսօր ՄԻԱՎ վարակը տարածվել է բոլոր մայրցամաքներում...
Համբարձումը Հայաստանում որպես տոն հաստատվել է IV-V դարերում և տոնվում է Սուրբ Զատիկից քառասուն օր անց: Հարություն առնելուց հետո Քրիստոսը դեռ քառասուն օր երևաց աշակերտներին ու Աստծո Արքայության մասին խոսեց...
Ռոնալդ Ռոսսը ծնվել է 1857թ. մայիսի 13-ին Ալմորում, բրիտանական բանակի սպայի ընտանիքում: Երբ տղան դարձավ 8 տարեկան, նրան ուղարկեցին Անգլիա՝ սովորելու...
Ամեն տարի մայիսի երկրորդ կիրակի օրը եվրոպական շատ երկրներում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Չինաստանում և Ճապոնիայում նշվում է ամենալուսավոր և ամենաբարի տոներից մեկը՝ Մայրերի օրը...
Թոմաս Ջոնստոն Լիփթոնը ծնվել է 1850թ. մայիսի 10-ին Գլազգոյում (Շոտլանդիա): Արդեն հինգ տարեկան հասակում նա օգնում էր իր հորը նպարեղենի խանութում, իսկ երբ նրա եղբայրը և քույրը մահացան, նա ստիպված...
Պատերազմը միշտ անսպասելի է սկսվում, թեև մեկ սերունդ հետո պատմաբանների համար այն անխուսափելի է թվում: 1941թ. սկսեց ամենասարսափելի, ամենամոտիկ, ամենաթանկ Հայրենական Մեծ պատերազմը: Ասում են, առանց...
Կարմիր Խաչի և Կարմիր Կիսալուսնի համաշխարհային օրը (World Red Cross and Red Crescent Day) նշվում է ամեն տարի մայիսի 8-ին և հաստատվել է շվեյցարացի գործարար, հասարակական գործիչ և հումանիստ...
Անդրե Միշել Լվովը ծնվել է 1902թ. մայիսի 8-ին ֆրանսիական Էլե-լյո-Շատո գյուղում, ռուսական ծագում ունեցող մտավորական հրեայական ընտանիքում: 1922թ. նա ընդունվել է Պաստերյան ինստիտուտ, սովորել է աշխարհահռչակ ֆրանսիացի...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն