Հիշարժան տարեթվեր
Մարտի 21-ը` Դաունի համախտանիշ ունեցող մարդու միջազգային օր
Մարտի 21-ին նշվում է Դաուն համախտանիշ ունեցող մարդու միջազգային օրը (World Down Syndrome Day): Այդ տարեթիվն օրացույցի մեջ մտել է 2006 թ.: Նախաձեռնությունն այդ թեմային նվիրված 6-րդ սիմպոզիումի մասնակիցներինն է: Ռուսաստանում Դաուն համախտանիշով մարդու օրն առաջին անգամ նշել են 2011 թ.:
Մարտի 21-ը պատահական չի ընտրվել. դա հենց Դաուն համախտանիշի խորհրդանշական թիվն է։ Այդ հիվանդությամբ տառապող մարդու քրոմոսոմների 21-րդ զույգը կազմված է ոչ թե 2, այլ 3 քրոմոսոմներից («արիսոմիա»): «Օրացույցի լեզվով» թարգմանության մեջ ստացվել է երրորդ ամսվա (մարտ) 21-րդ ամսաթիվը։
Անգլիացի բժիշկ Ջոն Լենգդոն Դաունը (John Langdon Down, 1828 թ. նոյեմբերի 18 - 1896 թ. հոկտեմբերի 7) 1862 թ. առաջինն է նկարագրել համախտանիշը, որի արդյունքում անվանել են իր անունով և ներկայացրել որպես հոգեկան հիվանդության ձև: 1959 թ. բնածին համախտանիշի և քրոմոսոմների թվի միջև կապը հայտնաբերել է ֆրանսիացի գենետիկ Ժերոմ Լեժենը (J’r’me Lejeune, 1926 թ. հունիսի 13 - 1994 թ. ապրիլի 3):
Հայտնաբերողն այդ համախտանիշն անվանել է «մոնղոլիզմ», որի պատճառը հիվանդի մոնղոլոիդ ռասայի ներկայացուցչին հիշեցնող դեմքն է: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն այդ անվանումը չեղյալ է հայտարարել` 1965 թ. Մոնղոլիայի մասնագետների դիմումից հետո:
Հնարավոր է, որ համախտանիշի ներկայիս անվանումը փոխվի մեկ ուրիշ անվամբ: ԱՄՆ-ի Առողջապահության ազգային ինստիտուտն արդեն հանձնարարել է վերացնել համախտանիշի անվանման սեռական հոլովման ձևը՝ փաստելով հանձնարարականի հրատապությունը նրանով, որ բժիշկ Դաունն այդ խանգարմամբ չէր տառապում:
Դաուն համախտանիշը բնութագրվում է ֆիզիոլոգիական յուրահատկությունների ընդհանրական դրսևորմամբ` «տափակ դեմք», պարանոցի շրջանում մաշկային ծալքեր, հիպերշարժունակ հոդեր, մկանային հիպոտոնիա և այլն: Դաուն հիվանդության համար բնորոշ են հոգեկան խանգարումները։ Նկատվում է թուլամտություն (օլիգոֆրենիա)։ Խիստ թերզարգացած են ոչ միայն բանականությունը, այլև հոգեկան ֆունկցիաները՝ ընկալումը, ուշադրությունը, հիշողությունը, խոսելը։ Հիվանդներին անհասանելի են վերացական դատողությունները։ Խոսակցական բառապաշարը սահմանափակ է, աղքատիկ, առոգանությունը՝ թերություններով։ Բնորոշ է ընդօրինակումը, նկատվում է տրամադրության անկայունություն, լացի կամ գերհուզական բռնկումներ։ Դաուն հիվանդությամբ երեխաները շատ կապված են հարազատների հետ։ Որպես կանոն, Դաուն հիվանդությամբ տառապող երեխաները սովորում են հատուկ դպրոցներում։
Չնայած այդ երեխաների սովորելու անկարողության վերաբերյալ տարածված կարծիքին, նրանք ամբողջապես կարող են յուրացնել ինչպես իրենց հանդեպ խնամքի հմտությունները, այնպես էլ ավելի բարդ գործողություններ: Մոսկվայում անգամ գոյություն ունի աշխարհում միակ թատրոնը, որտեղ բոլոր մարդիկ ունեն Դաուն համախտանիշ: Խումբը, որը կոչվում է «Բարեհոգիներ», հաջողությամբ կազմակերպում է հյուրախաղեր` լի սրահներով:
Կարդացեք նաև
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) ականջի և լսողության առողջության պահպանմանը նվիրված հատուկ օր է սահմանել: Մարտի 3-ին նշվում է ականջի և լսողության առողջության միջազգային...
Հազվադեպ հիվանդություններով հիվանդների միջազգային օրը նշվում է EORORDIS բացառիկ հիվանդությունների ուսումնասիրման Եվրոպական կազմակերպության կողմից...
Աշխարհում գոյություն ունի հանցանքներից տուժածների օգնության մինչև 200 ծրագիր: 1990թ. փետրվարի 22-ին Անգլիայի կառավարությունը հրապարակեց «Հանցագործությունների զոհերի խարտիան» (Victim’s Charter: Statement of Victims of Crime): Այդ օրվանից ամբողջ...
ՄԱԿ-ը ձգտում է բոլորի համար սոցիալական բարեկեցության և սոցիալական արդարության հաստատմանը (Martin Lehmann, Shutterstock)...
Արմեն Լևոնի Անանյանի Գրողների միության նախագահության օրոք որոշում կայացվեց Հայաստանում փետրվարի 19-ն ընդունել որպես գիրք նվիրելու օր: Այս ավանդույթի վերականգնման մասին հայտարարվեց 2008 թ., նշելով, որ տոնակատարության...
Բարեսրտությունը և նրբազգացությունը ոչ միայն բառեր են, այլև կյանքի իմաստ են: Բարության ինքնաբուխ դրսևորման օրը (Random Acts of Kindness Day) միջազգային բարեգործական կազմակերպությունների ոչ վաղ անցյալի...
Փետրվարի 14-ը ոչ պաշտոնական, բայց մասնագիտական շրջանակում լայնորեն նշվող ծրագրավորողի օրն է: 1946 թ. փետրվարի 14-ին գիտական աշխարհին և բոլոր հետաքրքրվածներին ցուցադրվեց առաջին՝ իսկապես աշխատող...
Հատկանշական է, որ Սուրբ Վալենտինի օրվա նախօրեին այս մասնագիտական տոնն է նշվում՝ Ամուսնության գործակալությունների միջազգային օրը (International Day of Marriage Agencies)...
Փետրվարի 11-ը միջազգային օրացույցում նշված է որպես Հիվանդի համաշխարհային օր: Այդ որոշումը սոցիալական քայլ է` ուղղված աջակցելու մարդկանց, ովքեր հայտնվել են հիվանդի կարգավիճակում...
Փետրվարի 9-ը Ատամնաբույժի միջազգային օրը նշելը աստիճանաբար դառնում է հայտնի ամբողջ աշխարհում: Կարելի է ենթադրել, որ կան ազդու պատճառներ ատամի բժիշկների մասնագիտական տոնը սուրբ Ապոլլոնիայիի...
Քաղցկեղային հիվանդությունների դեմ պայքարի միջազգային օրը (World Cancer Day) ամենամյա միջոցառում է, որը կազմակերպվում է Միջազգային հակաքաղցկեղային միության կողմից (International Union Against Cancer, UICC)` սկսած...
Սուրբ Սարգիսը Հայաստանի Հանրապետությունում ամեն տարի նշվող ազգային տոն է, որը նշվում է հունվարի վերջին կամ փետրվարի առաջին կեսին...
Ամեն տարի հունվարի վերջին կիրակին նշվում է բորոտությամբ տառապող հիվանդների օգնության համաշխարհային օրը: Նրա նպատակը ոչ միայն բժշկական, այլև լայն համաշխարհային հասարակայնության, վարչական կառավարման օրգանների, հասարակական...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն