Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Վիրաբուժություն

Աղիքային անբավարարության համախտանիշով բարդացած հետվիրահատական պերիտոնիտով տառապող հիվանդների մոտ լիպիդներիգերօքսիդացման առանձնահատկությունները

Բանալի բառեր. աղիքային անբավարարության համախտանիշ, պերիտոնիտ, լիպիդներ

Աղիքային անբավարարության համախտանիշը (ԱԱՀ) որովայնախոռոչային ախտաբանությանն ուղղեկցող աղիքային ախտահարում է` ընթացող մարսողական համակարգի բոլոր ֆունկցիաների անբավարարությամբ, երբ աղիները իրենց պարունակությամբ վերածվում են օրգանիզմի ներթունավորման հիմնական օջախի [1,2,3]: Հայտնի է, որ տարածուն պերիտոնիտներին ուղղեկցող նյութափոխանակային խանգարումները խթանում են ազատ ռադիկալների առաջացումը, որոնք իրենց արտաքին ուղղեծրում ունեն չզույգված էլեկտրոններով ատոմներ, որը և դրանց դարձնում է քիմիապես գերակտիվ: Լիպիդների ազատ ռադիկալային օքսիդացումը բերում է գերօքսիդային ռադիկալների ձևավորմանը, որը շղթայաբար բերում է ճարպաթթուների գերօքսիդացման: Լիպիդների ազատ ռադիկալային գերօքսիդացման արդյունքները արգելակում են օքսիդացնող ֆոսֆորացումը և միտոքոնդրիումների շնչական շղթայում էլեկտրոնների տեղափոխումը: Այսիննք, պետք է ենթադրենք, որ վերջինս շղթայաբար բերելու է բոլոր էներգոկախյալ պրոցեսների արգելակմանը, արդյունքում` բազմաօրգանային անբավարարության զարգացմանը [4,5]:

 

Նյութը և մեթոդները

 

Մեր հետազոտություններում տարածուն հետվիրահատական պերիտոնիտով (ՀՊ) տառապող 72,2% հիվնդների մոտ զարգացել է ԱԱՀ աստիճանի, իսկ սրանց կեսի մոտ` բազմաօրգանային անբավարարություն (ԲՕԱ): Բոլոր դեպքերում ներթունավորումը պայմանավորվում է լիպիդների գերօքսիդացման պրոցեսների ակտիվացմամբ` որպես սեպսիսի արտահայտման ձևերից մեկը [1,3]: Լիպիդների գերօքսիդային օքսիդացման (ԼԳՕ) մակարդակը հավասարակշռվում է օրգանիզմի կենսահակաօքսիդանտային (ԿՀՕ) համակարգով, և դա կատարվում է բազմաստիճանային ազատ ռադիկալային օքսիդացման պրոցեսի բոլոր հանգրվաններում [7,8]:

 

Մեր կողմից վերցված կենսանյութում ԼԳՕ ուսումնասիրել ենք քեմոլյումինեսցենտային (ՔԼ) քննության մեթոդով [6]` որպես ԼԳՕ հիմնական վերջնական արդյունքներից մեկի` մալոնային դիալդեիդի որոշմամբ: Կարևոր ենք համարել ՔԼ կինետիկայի ուսումնասիրությունը, երբ տարրական գերօքսիդացման ռեակցիայի տարբեր փուլերում ներմուծվում է երկվալենտ երկաթ և ստացվում է լիպիդների օքսիդացման շղթայական ռեակցիա: Այս մեթոդի առավելությունը կայանում է նրանում, որ կարելի է անմիջականորեն տեսնել ազատ ռադիկալների մասնակցությամբ ռեակցիաները ժամանակի ընթացքում [6-8]: 

Որպես հետազոտության նյութ ենք օգտագործել ծայրամասային արյունը, պերիտոնեալ էքսուդատը, նազոգաստրալ զոնդի և աղիքային պարունակությունները ԱԱՀ-ով բարդացած ՀՊ տառապող 54 հիվանդների (հիմնական խումբ) մոտ: ՀՊ-ի պատճառները բերվում են թիվ 1 աղյուսակում:


Աղյուսակ 1


 

Որպես ստուգիչ խումբ ծառայել են սուր վիրաբուժական հիվանդություններով տառապող 72 հիվանդներ, որոնց մոտ, սակայն, պերիտոնիտը տարածուն չի եղել` առանց աղիքային և բազմաօրգանային անբավարարության (սուր դեստրուկտիվ ապենդիցիտ` 37, առանց նեկրոզի օղակված ճողվածք` 19, սուր քարային խոլեցիստիտ` 12 և այլն պաթոլոգիա` 4): Հետազոտվող նյութի ստանդարտացման նպատակով վերցված նմուշներում Լոուրի-ի մեթոդով որոշվել է սպիտակուցի քանակությունը [8]: Հետազոտության ընթացքում ստացվել են սպիտակուցի այսպիսի միջինացված արդյունքներ. պլազմայում` 5,1±5,6 մգ/մլ (նորման` 65-80), որովայնամզային էքսուդատում` 90±11,3 մգ/մլ և աղիքային պարունակությունում` 64±7,4 մգ/մլ: Գերօքսիդացման ազատ ռադիկալային ռեակցիաների ինտենսիվությունը գնահատել ենք ԹԲԹ-թեստի օգնությամբ սա թիոբարբիտուրաթթվի հետ փոխազդող որոշակի նյութերի կոնցենտրացիայի որոշումն է [6]: Մեր հետազոտություններում վիճակագրական միջին սխալը չի գերազանցում 12-13%:

 

Արդյունքները և դրանց քննարկումը

 

Ինքնաբերական ՔԼ-ի ուսումնասիրման արդյունքները ներկայացված են թիվ 1 նկարում:

 

Նկար 1. Ինքնաբերական ՔԼ-ի ցուցանիշները (միջինացված). 1-ստուգիչ ֆոն, 2-ստուգիչ խմբի հիվանդների պլազմա, 3-հիմնական խմբիհիվանդների պլազմա, 4-որովայնամզային հեղուկ, 5-ստամոքսի պարունակություն, 6-աղիքի պարունակություն

Աղյուսակից երևում է, որ ինքնաբերական քեմոլյումինեսցենցիայի (ԻՔԼ) ինտենսիվությունը հիմնական խմբում անհամեմատ բարձր է ստուգիչից: Սա իհարկե հետևանք է համակարգային բորբոքային պատասխանի համախտանիշի զարգացման հետ հիմնական խնբի հիվանդների մոտ, երբ արյուն են  նցնում գերօքսիդացման հետևանքով առաջացած թույները:

 

ԻՔԼ ինտենսիվությունն աճում է ջերմաստիճանի աճմանը զուգընթաց Վան-Հոֆի գործակցի 1,7 միջին նշանակությամբ ստուգիչ խմբի պլազմայում` հիմնական խմբի 1,6-ի դիմաց:

 

Այս նույն ցուցանիշի որոշումը որովայնի խոռոչի էքսուդատի դեպքում խմբերիմիջև տարբերություններ չի հայտնաբերում, որը մատնանշում է ԻՔԼ-ի ոչ ֆերմենտային բնույթի մասին: Ուսումնասիրել ենք վերցված կենսաբանական նյութի ֆոտոքեմոլյումինեսցենցիայի (ՖՔԼ) կինետիկան ուլտրամանուշակագույն ճառագայթմամբ, որը բերում է ՖՔԼ-իկտրուկ աճին, ապա դանդաղ մարմանը 15 րոպեի ընթացքում: Համեմատել ենք ՖՔԼ-ի կինետիկան տարբեր կենսաբանական նյութերում. պարզվում է, որ ՖՔԼ մարումը պերիտոնեալ էքսուդատի` էնտերոտոքսինի դեպքում պլազմայից անհամեմատ արագ է ընթանում, ինչը մատնանշում է առաջինների բաղադրության տարբերություններն արյան պլազմայից (նկար 2):

 

Նկար 2. Հետվիրահատական պերիտոնիտով հիվանդներիկենսաբանական հեղուկների ՖՔԼ կինետիկական կորերը:


Series 1-ՀՊ հիվանդների արյան պլազման, Series 2- ստուգիչ խմբի հիվանդների արյան պլազման; Series 3 –որովայնի խոռոչի հեղուկ; Series 4 - աղիքային պարունակություն:

 

Հետագա փորձերում ուսումնասիրել ենք վերցված կենսաբանական նյութի ՖՔԼ` խթանված Fe+2-ով: Նկար 3-ում ներկայացվում են ՔԼկինետիկական կորերը, որոնք ստացվում են նյութին Fe+2 ավելացնելիս:

 

Նկար 3. ՀՊ հիվանդների Fe+2-ով խթանված ՔԼ տիպիկ կինետիկական կորերը

 

Series 1-հիմնական խմբի հիվանդների արյան պլազման; Series 2-պերիտոնեալ էքսուդատ; Series 3 - էնտերոտոքսին:

 

Ստացված տվյալները համեմատելիս պարզվում է, որ Fe+2-ով խթանված ՔԼ տիպիկ կինետիկական կորերը հետազոտվող կենսանյութում իրարից էականորեն չեն տարբերվում: Ինչպես կարող ենք նկատել, Fe+2-ով խթանված ՔԼ տիպիկ կինետիկական կորերը բնութագրվում են լյումինեսցենցիայի աճով առաջին 5-7 րոպեների ընթացքում, ապա պրոցեսի զգալի նվազումով, սակայն 17-19 րոպեների ընթացքում կա կարճատև կտրուկ աճ: ՔԼ զարգացման երեք փուլերի առկայությունը վկայում է այն մասին, որ ՀՊ-ի առաջացման սկզբում սկսվում է կենսանյութում լիպիդների օքսիդացումը` գերօքսիդացման սկզբնական արդյունքների հեղեղով [7]: Օքսիդացման արդյունքները հետագայում կուտակվում են և օքսիդացված երկաթը վերականգնվում է մինչև Fe+2` բերելով ՔԼ երկրորդ պիկին:

 

Այսպիսով, պետք է ենթադրել, որ և ֆոտոլյումինեսցենցիան (նկ. 2), և Fe+2 –ով խթանված քեմոլյումինեսցենցիան (նկ. 3) հայտնաբերում են լուսային տարրերի ինտենսիվության տարբերություններ, որը և մատնանշում է վերցրած կենսանյութերում լիպիդային կառուցվածքների որակական և քանակական բաղադրությունը [7,8]:

 

ՀՊ-ով տառապող հիվանդների պլազմայում գերօքսիդային ակտիվության բարձր մակարդակը` համեմատած ստուգիչ խմբի հետ մատնանշում է էնդոգեն ինտոքսիկացիայի արտահայտվածությունը հիմնական խմբի մոտ, ինչը հաստատվում է նաև արյան միջին կշռի մոլեկուլների հետազոտության արդյունքներով. 0,8±0,02` հիմնական խմբում, 0,46±0,04` ստուգիչ խմբում (նորման` 0,2-0,3 պայմ.միավ.): Այս ֆոնի վր ա աղիքային անբավարարությամբ բարդացած ՀՊ հիվանդների մոտ հաջորդաբար զարգանում են բազմաօրգանային անբավարարության (ԲՕԱ) նշաններ` հյուսվածքների գերջրակալմամբ, բջջաթաղանթների թափանցելիության աճով` ընդուպ մինչև բջիջների մահ: Վերոհիշյալ հիվանդների ներթունավորման դեմ պայքարում ենք արտամարմնային թունազերծման հետևյալ սխեմայով (աղ. 2):


Աղյուսակ 2. Աղիքայինանբավարարության համախտանիշով (ԱԱՀ) բարդացած ՀՊ-ով տառապող հիվանդների թունազերծող բուժման մեթոդների ընտրությունը

 

Հիմնական խմբի հիվանդների մոտ կատարվել է. հեմոդիալիզ` 21, ուլտրաֆիլտրացիա` 19, հեմասորբցիա` 25, ֆրակցիոն պլազմոֆերեզ`42: Մեթոդի ընտրության համար նշանակություն են ունեցել հիվանդության ծանրությունը, հիվանդի հեմոդինամիկան, մեթոդի ռիսկայնությունը:

 

Այսպիսով, գերօքսիդացման համախտանիշը, որը մենք հայտնաբերեցինք օրգանային անբավարարությամբ բարդացած ՀՊ-ով հիվանդների մոտ, առկա է բոլոր դեպքերում, ինչը բարդեցնում է հիվանդության ընթացքը և պահանջում ակտիվ բուժական միջոցառումներ:

 

Գրականություն

 

  1. Гаин Ю.М., Леонович С.И., Алексеев С.А. Энтеральная недостаточность при перитоните: теоретические ипрактические аспекты, диагностика и лечение. Минск: Молодечно, 2001.
  2. Ермолов А.С., Попова Т.С., Пахомова Г.Е., Утешев Н.С. Синдром кишечной недостаточности в неотложнойабдоминальной хирургии. М.: Медэкспресс, 2005.
  3. Завада Н.В., Гаин Ю.М., Алексеев С.А. Хирургический сепсис (учебное пособие). Минск: Новое. Знание. 2003.
  4. Илларионов М.Ю. Биохимические процессы, лежащие в основе свободнорадикального окисления, механизмыантирадикальной защиты, оценка их эффективности у онкологических больных.Конгр. по эндоскопическойхирургии. М., 2004, с.347-348.
  5. Лелянов А.Д. Альтернативные методы детоксикации и иммунокорекции в лечении гнойно-воспалительнойпатологии органов брюшной полости: Дис... д.м.н. Смоленск, 1999.
  6. Закарян А.Е, Элбакян В.Л., Айвазян Н.М., Погосян Г.А., Закарян Н.А., Сеферян Т.Е., Трчунян А.А. Основы методахемилюминесцентного анализа и програмное обеспечение LABVIEW для регистрации и обработки данных. Mеждународная конференция Образовательные, научные и инженерные приложения в среде LabVIEW и технологииNational Instruments, Москва, 2006г., с.429-432.
  7. Погосян Г.А., Дремина Е.С., Шаров В.С., Закарян А.Е., Паносян Г.А., Владимиров Ю.А. Кинетика перекисногоокисления липидов, индуцированного ионами железа в суспензии митохондриальных и ядерных мембран. Биофизика, 1996, 2 (41), с. 342-346.
  8. Halliwel B., Gutterige J.M. Free Radicals in Biology and Medicine. Oxford: University Press,1999.

Հեղինակ. Ա.Ա. Ուզանկիչյան, Մ.Մ. Միրիջանյան, Ա.Ռ. Ասատրյան, Ա.Ե. Զաքարյան, Գ.Ա. Պողոսյան, Զ.Ա. Զաքարյան ԵրՊԲՀ վիրաբուժության թիվ 1 ամբիոն, ԵրՊՀ բիոֆիզիկայի ամբիոն, Էրեբունի ԲԿ
Սկզբնաղբյուր. Գիտա-գործնական Բժշկական Հանդես «Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի», 4. 2009(40) 18-23
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Գոտկային հատվածի ողնաշարային խողովակի նեղացման (ստենոզի) EasyGo տիպի էնդոսկոպիկ եղանակով վիրահատման առաջին փորձը Հայաստանում. nairimed.com
Գոտկային հատվածի ողնաշարային խողովակի նեղացման (ստենոզի) EasyGo տիպի էնդոսկոպիկ եղանակով վիրահատման առաջին փորձը Հայաստանում. nairimed.com

Ողնաշարային խողովակի նեղացումը առավել հաճախ հանդիպում է գոտկասրբանային հատվածում:Այս ախտահարման կլինիկական դրսևորման և բուժման մասին առաջին տվյալները գրականության մեջ նկարագրվել են...

Նյարդաբանություն
Հեռակա արդյունքները տասներկումատնյա աղու թափածակված խոցի լապարասկոպիկ կարումից հետո. armeniamedicalcenter.am
Հեռակա արդյունքները տասներկումատնյա աղու թափածակված խոցի լապարասկոպիկ կարումից հետո. armeniamedicalcenter.am

Ս.Ա.Ստեփանյան1,2, Ա.Ա.Պետրոսյան1,2, Դ.Ս.Գրիգորյան1,2, Ի.Յու.Գևորգյան1,2, Հ.Խ.Բատիկյան1,2, Ռ.Ն.Մեսրոպյան1,2, Ռ.Գ.Մուրադյան1,2, Ս.Ա.Աքշելյան1,2...

Գաստրոդուոդենալ խոցերի վիրահատական բուժման ժամանակ անաստոմոզիտների կանխարգելումը և բուժումը

Բանալի բառեր. անաստամոզ, անաստամոզիտներ, կանխարգելում, բուժում

Ստամոքսի մասնահատումից հետո հետվիրահատական շրջանում հանդիպող բարդությունների մեջ առաջին տեղերից մեկն է զբաղեցնում անաստամոզիտը [1,5,10]...

Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 4.2012 (52)
Աճուկային ճողվածքների բուժումը «Ռեպերեն-2» սինթետիկ էնդոպրոթեզի կիրառմամբ

Բանալի բառեր. «Ռեպերեն-2», աճուկային ճողվածքներ, սինթետիկ էնդոպրոթեզ

Ճողվածքների վիրահատական բուժումն ինչպես բժշկական, այնպես էլ սոցիալ-տնտեսական նշանակություն ունի: Դա պայմանավորված է ճողվածքների լայն տարածվածությամբ, հատկապես աճուկային կրկնվող մեծ...

Բուժման մեթոդներ Առողջապահություն 4.2011
Բիպոլյար ներմիզուկային մասնահատում` «ոսկե ստանդարտի» նոր խոսք (գրականության տեսություն)

Ներմիզուկային վիրահատությունների պատմությունը սկսվում է XVI դարից, երբ ֆրանսիացի վիրաբույժ Ambruise Pare-ն վերականգնեց նեղացած միզուկի անցանելիությունը` կիրառելով կյուրետ և սրած լուսնացքավոր բուժ...

Ուրոլոգիա Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 2.2011
Ֆիտոբեզոարի առաջացրած բարակաղիքային անանցանելիության բուժման մեր փորձը

Բանալի բառեր. ֆիտոբեզոար, բարակաղիքային անանցանելիություն

Ներածություն: Բարակաղիքային մեխանիկական անանցանելիությունը բարակ աղիքի վիրաբուժական միջամտություն պահանջող և առավել հաճախ հանդիպող ախտաբանական վիճակ է...

Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Բուժման մեթոդներ Առողջապահություն 2.2011
Սուր պերիպրոստատիկ հեմատոման որպես շագանակագեղձի տրանսռեկտալ բիոպսիայի հազվադեպ հանդիպող բարդություն (կլինիկական 2 դեպքի նկարագրություն)

Սոնոգրաֆիկ հսկողության տակ իրականացվող շագանակագեղձի տրանսռեկտալ բիոպսիան ներկայում հանդիսանում է շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտորոշման և վաղ հայտնաբերման «ոսկե ստանդարտ»...

Ուրոլոգիա Կլինիկական դեպքեր Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 2.2011
Ներորովայնային հիպերտենզիայի դերը թոքային բարդություններում որովայնի համակցված վնասվածքների ժամանակ

Բանալի բառեր. վնասվածք, ներորովայնային հիպերտենզիա, թոքային բարդություններ

Վերջին տարիներին ծանր հիվանդների մոտ ներորովայնային ճնշման նկատմամբ անշեղորեն հետաքրքրությունը աճում է...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1.2011 (45)
Արտասովոր դեպքեր պրակտիկայից

Դեպքերից մեկը տեղի է ունեցել 2008թ.-ի հունիսին: Ավտովթարից հետո մեր հիվանդանոց է տեղափոխվել Ա.Լ., ազգությամբ կորեացի, ԱՄՆ քաղաքացի...

Կլինիկական դեպքեր Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 3.2010 (43)
Սուր պանկրեատիտի ախտորոշման ժամանակակից հարցերը (գրականության տեսություն)

Ներկայում սուր պանկրեատիտը անհետաձգելի վիրաբուժության ամենակարևոր և հետագա ուսումնասիրություններ պահանջող խնդիրներից մեկն է : Վերջին տարիներին նկատվում է պանկրեատիտով...

Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Ախտորոշիչ մեթոդներ
Սուր պանկրեատիտի բուժման ժամանակակից հարցերը (գրականության տեսություն)

Սուր դեստրուկտիվ պանկրեատիտի բուժման պատմությունն իրենից ներկայացնում է բազմամյա երկխոսությունների պատմություն` կոնսերվատիվ բուժման և ակտիվ վիրաբուժական մեթոդների կողմնակիցների միջև...

Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Բուժման մեթոդներ
Ստամոքսի եվ 12 մատնյա աղու խոցային հիվանդության վաղաժամ և ակտիվ հայտնաբերումը

Այսօր արդեն ակնհայտ է, որ միայն կլինիկական հետազոտությունների վրա հիմնված պրոֆիլակտիկ քննությունների մակարդակը չի կարող համապատասխանել առողջապահության արդի պահանջներին...

Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն Ախտորոշիչ մեթոդներ
Բնական բացվածքով տրանսլումինալ էնդոսկոպիկ վիրաբուժություն

Բանալի բառեր. էնդոսկոպիկ վիրաբուժություն, ներորովայնային, տրանսլումինալ (միջլուսանցքային), որովայնի խոռոչի դիտում, լեղապարկի հեռացում

Բնական բացվածքով տրանսլումինալ էնդոսկոպիկ վիրաբուժությունը (ԲԲՏԷՎ) ներառում է ներքին օրգաններից (օր.` ստամոքս, ուղիղ աղիք, հեշտոց, միզապարկ) մեկի մտածված ծակումը էնդոսկոպի միջոցով` որովայնի խոռոչ մտնելու...

Ընդհանրացնող հոդվածներ Հայաստանի բժշկագիտություն 3.2009
Ապենդիցիտը և ճիճվային հիվանդությունները

Դեռևս հազարամյակներ առաջ աջ զստափոսում տեղակայված, այսպես կոչված` բորբոքային ուռուցքներից սովորաբար հիվանդները մահանում էին ծանր տառապանքներից: Բուժման դեպքեր հազվադեպ էին գրանցվում: XVI դարում պարզվեց, որ այդ տառապանքների պատճառը...

Վարակաբանություն Առողջապահություն 3.2009
Ողնաշարի գոտկասրբանային հատվածի միջողնային աճառների վիրահատական բուժման ներվիրահատական բարդությունների հարցիշուրջ

Բանալի բառեր. լիկվորեա, միջողնային աճառների ճողվածքներ, վիրաբուաժական բուժում, ներվիրահատական բարդություններ

Վիրաբուժական հիվանդությունների բուժման բարդությունների քննարկումն ունի մեծ գործնական նշանակություն: Բաց գոտկային դիսկէկտոմիայի բարդությունները կարելի է պայմանականորեն բաժանել...

Նյարդաբանություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 4.2009 (40)

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ